Tarnów jest miastem niezwykłym. Jak wynika z meteorologicznych badań to najcieplejsze miejsce w Polsce (średnia temperatura roczna 8,8 st. C) i ma najdłuższy okres wegetacyjny, który trwa od 210 do 225 dni.

Dogodne położenie na szlaku komunikacyjnym ze wschodu na zachód i z północy na południe zapewniły miastu dobrobyt. Przecinające się szlaki handlowe wytworzyły społeczeństwo wielokulturowe i tolerancyjne. Może to właśnie łagodny klimat i trwałe związki z innymi kulturami legły u podstaw jedynej w Polsce, a prawdopodobnie i w Europie, stałej ekspozycji kultury cygańskiej.

Stała wystawa historii i kultury romskiej

W środku miasta zwraca uwagę nie bardzo tam pasujący, ale ciekawy osiemnastowieczny budynek dawnego zajazdu podmiejskiego. To siedziba tarnowskiego Muzeum Etnograficznego, które prowadzi dział kultury cygańskiej. Kolekcję zaczęto gromadzić w 1979 r. Wśród eksponatów oglądamy stroje, narzędzia, instrumenty muzyczne. Najciekawszą częścią kolekcji są stare zdjęcia i fotokopie dokumentów dotyczące Cyganów w Polsce. Np. pierwsze z XVI w. mówią o zabranianiu udzielania schronienia Cyganom. Tragiczne dokumenty dotyczą losów ludności romskiej w okresie okupacji.

Wybory Króla Cygańskiego

Bardzo ciekawy jest plakat z 1937 r. zawiadamiający o wyborach króla Cyganów. Była to funkcja specyficzna dla terenów Polski. Początkowo król cygański nominowany był przez urząd królewski. Zwyczaj ten sięga wieku XVII i przetrwał do lat trzydziestych XX w. Nie wiem kto nominował królów kiedy Korona Polska upadła. Był to może wybór samej społeczności romskiej. Niektórzy feudałowie w swoich włościach wyznaczali wójtów (starszych) cygańskich. Ostatnim koronowanym publicznie królem cygańskim był Janusz Kwiek ze szczepu Kelderari. Źródła podają, że koronowany był w 1936 r., a załączony afisz podaje datę wyborów z 1937 r.

Tabor, jakiego już nie ma

Na dziedzińcu za budynkiem muzeum wystawione są wozy z taboru cygańskiego. Zgodnie ze słowami piosenki – takich Cyganów już nie ma. Muzeum współpracuje ze Społeczno-Kulturalnym Stowarzyszeniem Romów w Tarnowie i prowadzi działania promujące tradycje i kulturę romską. Organizowane są imprezy cykliczne jak Rytmy roku, Cygańskie lato i jesień, ale do najciekawszych należy Tabor Pamięci Romów, który pierwszy raz ruszył w 1996 r.

Na marginesie

Będąc w Rumunii spotkałam zmechanizowany tabor kilkunastu samochodów typu pic-up koczujący na rynku miasteczka. Kilkuletni chłopiec całkiem poprawną angielszczyzną powiedział, że jak chcę fotografować to muszę zapłacić, bo inaczej pójdzie po ojca. Zapłaciłam.

Przeczytaj także...

Kolonia. Nie na to jest perfuma byś ją pił…

Autor: Cezary Rudziński

Oryginalna woda kolońska zawiera 3-5 proc. olejków zapachowych rozpuszczonych w 70-80 proc. alkoholu. Początkowo przeznaczona była do picia dla zdrowia. W pełnym stężeniu lub rozcieńczona w winie.

Hrabušice. Wioska u stóp Słowackiego Raju

Autorka: Barbara Górecka

Jest to wieś taka „bez duszy”… nijaka. Nie znalazłam nic, co by mnie oczarowało. Ale to dobry punkt wypadowy w Słowacki Raj. I jest tu bardzo dobrze zaopatrzona informacja turystyczna.

Berlin. Pomnik pamięci homoseksualistów

Autorka: Małgorzata Raczkowska

W niewielkiej niszy znajduje się ekran, na którym przewija się film pokazujący całującą się parę. Najpierw filmik pokazywał parę gejów. To spowodowało protesty lesbijek...

Poczytaj więcej o okolicy:

Tarnów. Zostały tylko kolumny

Tarnów. Najpiękniejszy dworzec kolejowy

Tarnów. Pamięci połowy mieszkańców miasta

Tarnów. Szlakiem drewnianych kościołów