Bielsko-Biała
Jedyny w Polsce pomnik Marcina Lutra
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Właściwie to byłam zaskoczona, że Polsce mamy tylko jeden pomnik Marcina Lutra. Stoi on w Bielsku-Białej, przy placu imienia tego wielkiego myśliciela.
A właściwie to stoi w Bielsku, bo obecne miasto o dwuczłonowej nazwie było kiedyś dwoma miastami. Bielsko protestanckie, Biała – katolicka. Obecny plac Marcina Lutra jest centrum tak zwanego Bielskiego Syjonu. To dzielnica ewangelicka, powstała w końcu XVIII wieku. Jej istnienie umożliwił patent tolerancyjny ogłoszony w 1781 przez cesarza Józefa II Habsburga. Kończył on okres prześladowania protestantów, którym w latach 30. XVII w odebrano wszystkie świątynie. Liczni na Śląsku Cieszyńskim ewangelicy z konieczności odprawiali nabożeństwa po lasach.
Skromny zaczątek dzielnicy
Patent tolerancyjny pozwolił protestantom na budowę skromnego domu modlitwy i szkoły na przedmieściach Bielska. Stanowiły one początek klasycystycznego założenie urbanistycznego, budowanego w ciągu 10 lat. Bielski Syjon stał się dla ewangelików symbolem świadectwem przetrwania. Nazwa ta została po raz pierwszy użyta w 1782 r. przez pastora Jana Traugotta Bartelmusa.
Po Wiośnie Ludów (1848 r.) protestanci w monarchii habsburskiej zyskali równe prawa z katolikami. Wtedy w miejscu domu modlitwy zbudowano obecny kościół Zbawiciela oraz kolejne gmachy należące do gminy.
Niepodobny do siebie
Pomnik Marcina Lutra ustawiono przed kościołem zbawiciela w 1900 roku. Pomysłodawcą przedsięwzięcia był właściciel fabryki włókienniczej w Aleksandrowicach (Alexanderdorf –dzielnica Starego Bielska – Alt Bielitz) Heirlicha Wilhelma Förstera. Monument stanął po trzyletniej zbiórce funduszy na ten cel. Statuę wykonał wiedeński rzeźbiarz Franz Vogel, a granitowy cokół miejscowy kamieniarz Theodor Gröge. 2,5-metrowa sylwetka waży prawie 700 kg. Marcin Luter stoi z rękami złożonymi na Biblii i oczyma wzniesionymi ku niebu. Początkowo wizerunek ten wywołał kontowersje, bo twarz reformatora nie przypominała innych znanych jego wizerunków. Szybko jednak publiczność przyjęła do wiadomości, że zamiarem artysty nie było wierne oddanie fizjonomii Lutra, lecz wskazanie idei. Ostatecznie pomnik stał się symbolem ewangelików na Śląsku Cieszyńskim.
Warto wiedzieć
Na terenie dzisiejszej Polski były jeszcze tylko dwa pomniki Marcina Lutra – W Gdański i w Brzegu. Oba zostały zniszczone po 1945 r.
Poczytaj więcej o okolicy:
Szlakiem Marcina Lutra
W 1517 roku Marcin Luter przybił na drzwiach kościoła w Wittenberdze 95 tez... W 2017 roku, w 500-lecie reformacji, ruszamy jego śladem.
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz