Kalisz
Rezerwat archeologiczny na Zawodziu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W roku 1233 Henryk Brodaty najechał zbrojnie ziemię wielkopolską, zniszczył kaliski gród na Zawodziu, a potem wzniósł nowy w miejscu gdzie dziś znajduje się centrum Kalisza. Tu zaczęły powstawać nowe kościoły. Przyczyną przenosin były również i powodzie na Zawodziu. Tutejszy gród ulegał stopniowej degradacji, ostateczny kres położył mu najazd Krzyżaków w roku 1331.
Archeologiczne wykopki
Na terenie średniowiecznego grodu na Zawodziu pierwsze wykopaliska prowadzono już w roku 1903 pod kierownictwem Włodzimierza Demetrykiewicza. Następne miały miejsce w latach 1958-65 pod kierownictwem Iwony i Krzysztofa Dąbrowskich z Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN. Kolejne prace przeprowadzono już w latach 1983-92 pod kierownictwem Tadeusza Baranowskiego.
W czasie prac archeologicznych odkryto fundamenty murowanej budowli sakralnej, które określono jako kolegiata św. Pawła. Wewnątrz jej znajdowały się pozostałości po XI-wiecznym drewnianym kościele. Odkryto fragmenty wieży obronnej i domu mieszkalnego pewnie zamożnego kupca lub dostojnika, gdzie znaleziono cenne przedmioty.
I współczesna rekonstrukcja
Po zakończeniu prac zagospodarowano teren wykopalisk. W roku 2007 zrekonstruowano przyziemie kolegiaty św. Pawła w skali 1:1, dwukondygnacyjną wieżę obronną, most drewniany i fragment palisady i wału obronnego. Odtworzono część romańskiej świątyni.
Zbudowano kilka budynków mieszkalnych, różniących się wielkością, konstrukcją ścian oraz pokryciem dachów, a także przeznaczeniem. Są to chaty: rymarza, komesa, wdowy tkaczki, chata służebna, chata rycerza, kowala i garncarza. Uwzględniono również rekonstrukcję grobu kurhanowego, odtworzono łodzie dłubanki. Całość inwestycji uzupełniono o makiety piastowskiego grodu i kolegiaty św. Pawła. Na teren rezerwatu przeniesiono budynek mieszkalny z końca XVIII wieku w którym zorganizowano wystawę etnograficzną.
Aktywne poznawanie
Rezerwat otwarto w styczniu roku 2008. Można tam zobaczyć wyposażenie chat średniowiecznych, oraz wziąć udział w licznych imprezach plenerowych, by poznać codzienne zajęcia i zwyczaje naszych przodków. Tu można bić monety, śledzić pracę rymarzy, dowiedzieć się jak produkowano papier.
W rezerwacie organizuje się biesiady, festyny, jarmarki mające na celu przybliżenie uroków życia mieszkańców z dawnych lat. Stałymi imprezami są czerwcowy „Jarmark Archeologiczny” i sierpniowa „Biesiada Piastowska”. Wśród organizatorów tych imprez jest Towarzystwo Żywej Archeologii oraz Agencja Artystyczna „Słowiańska”, dzięki której latem pływa po Prośnie łódź słowiańska „Calisia” która została zbudowana zgodnie z przekazami historycznymi przez pana Mieczysława Machowicza.
Warto wiedzieć
Rezerwat znajduje się przy ul. Bolesława Pobożnego 44.
Na frontowej ścianie budynku mieszkalnego z końca XVIII
wieku w którym zorganizowano wystawę etnograficzną pokazano
jakie warstwy tworzą ścianę budynku .
Deski , drewniane kołki z gliną i ściana z desek na zewnątrz.
Mieszko III był synem Bolesława Krzywoustego .
Z fundacji Mieszka III wzniesiono kamienną kolegiatę .
Był to murowany kościół w stylu romańskim pw. św. Pawła , z półkolistym prezbiterium,
wysoką wieżą oraz emporą patronacką ( element architektoniczny występujący
w postaci antresoli , balkonu ) .
Kościół ten stanął w miejscu wcześniejszego, drewnianego kościółka .
W kryptach kościoła św. Pawła pochowano w 1202 roku księcia wszystkich
Polaków – Mieszka III Starego , obok zmarłego w 1193 roku jego syna Mieszka Młodszego.
W podziemiach tego kościoła pochowany był również inny syn
Mieszka Starego – książę kujawski Bolesław Mieszkowic , który zginął
w 1195 roku w bitwie pod Mozgawą .
Stąd pochodzą dwa wyjątkowe zabytki :
drewniany , pozłacany krzyż procesyjny i kamienna płyta nagrobna
która jest prawdopodobnie płytą nagrobną Mieszka III Starego .
Kamienna płyta nagrobna jest prawdopodobnie płytą nagrobną
Mieszka III Starego .