Polska
Kapliczki, przydrożne krzyże i figury
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Kapliczki to niewielkie formy architektoniczne, które można spotkać w całej Europie. W Polsce występują bardzo licznie i są ważnym elementem naszego krajobrazu kulturowego.
Całe ludzkie życie toczy się w określonym czasie i przestrzeni, zgodnie z wyznaczonymi przez naturę cyklami (porami roku). Od dnia urodzenia aż do śmierci poznajemy obszary związane z naszymi czynnościami (mogą to być prace domowe, praca zarobkowa, wizyta w urzędzie, u lekarza, w świątyni, w lesie czy na cmentarzu). Ograniczone są miejscem, gdzie się dokonują:
* czynności domowe (sprzątanie, gotowanie, odpoczywanie) dzieją się w obrębie domu, piwnicy lub strychu,
* powinności związane z pracą przynoszącą utrzymanie rodziny odbywają się w obrębie wyznaczonym przez płot, miedzę lub drogę,
* czynności wykonywane sporadycznie lub okazjonalnie (takie jak pójście do kościoła, pójście do lasu lub wyjazd do miasta) odbywają się w obrębie szerszej przestrzeni.
W ten sposób zdefiniowaliśmy przestrzeń życiową człowieka (ściany domostwa, płot podwórza, miedza oddzielająca od sąsiadów, ściana lasu, mur oddzielający przestrzeń cmentarza od przestrzeni życia).
To są materialne granice (można je zidentyfikować, określić za pomocą liczb i jednostek miar np. metr, hektar, włóka, morga, łan). W ludzkim wymiarze niematerialnym (w przestrzeni życiowej czyli czasokresie) występują ograniczenia (granice) niematerialne, nie dające się w sposób liczbowy określić np.: obawa, lęk, przeczucie. Te ograniczenia są umiejscowione w przestrzeniach nie dających się zdefiniować co do miejsca np. (piekło, niebo, zło). Stąd kapliczka jest takim ograniczeniem materialnym, niematerialnego wymiaru przestrzeni życiowej człowieka.
Kapliczki przeciw złym mocom
Kapliczka nie ogranicza obszaru, tylko zasięg zjawisk niepożądanych przez człowieka. Ma zmniejszyć działanie złych mocy, ma wyznaczać obszar bezpieczny (oswojony, znany i przyjazny). Ma chronić przed piorunami, gradobiciem, przed zabłądzeniem w lesie, przed nieszczęściami mogącymi zaskoczyć człowieka w drodze czy też chronić przed utopcami, wciągającymi wędrowców do bagien.
Kapliczki mają przeróżne formy. Od małych, prostych, drewnianych skrzyneczek, po murowane, niewielkich wymiarów świątynie (ze względu na podobieństwo pełnionych funkcji umownie zaliczyłem do kapliczek krzyże przydrożne i tzw. figury). Te „małe pudełeczka z daszkiem” spotkać można wszędzie – na ścianach domów, na słupach przydrożnych, na drzewach, nad wodą, w lesie, a nawet w niedostępnych terenach bagiennych.
Kapliczki, od wieków, są w naszym kraju symbolem przynależności wyznaniowej, zaufania do mocy sprawczej osób uznanych za święte oraz świadectwem przywiązania do tradycji. Sądzę, że krzyżyk lub obrazek z wizerunkiem świętego, umieszczony w portfelu, na szyi medalik czy przy kierownicy samochodu można uznać za odpowiednik kapliczki. Zadaniem kapliczek (podświadomie odczuwalnym i niezdefiniowanym) jest wyznaczanie obszaru, w którym człowiek czuje się bezpiecznie. Przestrzeń ta obejmuje ochroną również zabudowania, inwentarz oraz zbiory na polach.
Zasięg oddziaływania lub niezdefiniowana moc kapliczek to sfera, w której nie powinno dojść do nieszczęśliwych zdarzeń. W obszarze oddziaływania kapliczek złe moce (biesy, zmory, upiory, straszydła, topielice oraz czarownice) mają osłabioną możliwość działania. Przy kapliczce człowiek może czuć się pewniej realizując swoje cele. Oczywiście obszaru ani zasięgu oddziaływania mocy kapliczek nie można wyznaczyć. Jest to sfera nie dająca się określić i zdefiniować w sposób matematyczny. Obszar ten jest odbierany przez człowieka tylko intuicyjnie.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o kapliczkach na warszawskiej Pradze w naszym portalu
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Świetny artkuł