Ujazd
Krzyżtopór, ruiny rozległe i ogromne
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Mieszkał on w Krzyżtoporze do wybuchu konfederacji barskiej w roku 1768, a po jej upadku wyjechał do Francji. Rezydencja stała się niezamieszkałą ruiną. Po wyjeździe generała majątek kupił dla swego synowca biskup krakowski Kajetan Sołtyk. W roku 1815 zamek stał się własnością zamożnych Łempickich, którzy zamieszkali w Plancie. Oni nie zamierzali restaurować zamku traktując ruiny jako romantyczną atrakcję.
Po II wojnie światowej Krzyżtopór stał się własnością skarbu państwa. W latach 60. z inicjatywy wojewódzkiego konserwatora zabytków rozpoczęto prace archeologiczne. W roku 1991 wraz z wyznaczonymi szlakami udostępniono turystom. Od roku 2007 opiekę nad zamkiem sprawuje urząd gminy w Iwaniskach. Nadal prowadzone są wykopaliska.
Trochę liczb
Pewne dane dotyczące zamku zdumiały mnie i wprawiły w podziw:
* kubatura to około 70 tys. m sześc.,
* powierzchnia to 1,3 ha,
* łączna długość murów to ok. 600 m,
* łączna powierzchnia murów to około 3730 m kw.,
* powierzchnia ogrodów wynosiła ok. 1,6 ha.
Podobno do budowy zużyto:
* 11 tys. ton piaskowca kwarcytowego znajdującego się w okolicy,
* 300 m sześc. piaskowca kunowskiego,
* 30 tys. dachówek,
* 200 tys. cegieł,
* 500 ton wapna palonego,
* 5 tys. m sześc. piasku
oraz marmury, alabastry i egzotyczne drewno.
A to może kogoś śmieszyć, bo do zaprawy dodano podobno białka z miliona kurzych jaj. Białko z jajka znacznie wzbogaca mieszaninę wapna z piaskiem, co wpływa na twardość i trwałość zaprawy. Stosowano je więc powszechnie.
W zamku zastosowano symbolikę liczb nawiązującą do kalendarza. Budynek miał mieć okien tyle ile dni w roku, pokoi tyle ile tygodni, sal wielkich tyle ile jest miesięcy, a cztery narożne baszty symbolizują liczbę kwartałów.
I jeszcze kilka ciekawostek
* Sala jadalna w wieży miała mieć szklany strop przez który widać było akwarium z egzotycznymi rybami.
* W podziemiach wieży znajduje się źródełko dające wodę o wyjątkowych własnościach smakowych i leczniczych.
* W prawej stajni są warunki akustyczne umożliwiające organizowanie koncertów.
* W miejscu gdzie były ogrody w stylu włoskim i francuskim stoi skromny krzyż. Postawiono go na pamiątkę kilkudziesięciu więźniów rozstrzelanych przez żandarmerię niemiecką z Ostrowca Świętokrzyskiego w roku 1944. Pretekstem egzekucji był atak polskich partyzantów na samochód niemieckiego starosty Opatowa, po którym zmarła ciężarna żona starosty.
* Dziś turystom udostępniono sale i pomieszczenia do wysokości drugiej kondygnacji, podziemne stajnie i piwnice połączone wąskim tunelem a także mury obronne, na których wytyczono trasę spacerową wokół pięcioboku skrzydeł dawnego pałacu.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz