Kraków
Mały Rynek, czyli obok tłumu i gwaru
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Mały Rynek jest drugim co do wielkości placem targowym średniowiecznego Krakowa. Wieki temu był zabudowany jatkami z mięsem i z słynnymi krakowskimi wędlinami. Była tu też kuchnia dla ubogich.
Po usunięciu jatek i likwidacji targów w 1820 roku, wyłonił się obszerny plac w formie prostokąta. Uporządkowano go i utworzono targ owocowo-warzywny.
Jedna z wizytówek miasta
Dziś Mały Rynek jest jednym z charakterystycznych zakątków starego Krakowa. Plac otaczają wąskie i wysokie kamienice pochodzące z XIV i XV wieku. Widoczne przy budynkach szkarpy skośnie podpierają narożniki kamienic. Szkarpy dobudowano w XVII i XVIII wieku jako zabezpieczenie nadwątlonych pożarami i wojnami murów. Przy Małym Rynku znajduje się kościół św. Barbary. O nim piszę w osobnym artykule. Do 2007 roku płyta tego rynku służyła jako parking. Kamienice były zabiedzone i brudne. Z okazji siedemset pięćdziesiątej rocznicy lokacji Miasta Krakowa, Mały Rynek całkowicie zmodernizowano. Przywrócono zabytkowy bruk, latarnie i ławki. Zbudowano iluminowaną fontannę. Organizowane są tu różne imprezy: obchody wydarzeń, występy artystyczne, ekspozycje?
Jest tu kilka kamienic, na które warto zwrócić uwagę
* Na rogu ulicy Szpitalnej stoi bogato zdobiona kamienica. To ?Prałatówka?. Wzniesiono ją w 1619 roku w miejscu dwóch starszych kamienic. Attyka wieńcząca budynek uważana jest za typową attykę krakowską. Kamienica ozdobiona jest elewacją sgraffitową. Jest to jedyna wczesnobarokowa kamienica w Krakowie bez dokonywania zmian.Wewnątrz znajdują się komnaty, drewniane stropy i zabytkowe stiuki.
* W kamienicy Szoberowskiej w 1661 roku wydrukowano pierwszą w Polsce gazetę ? ?Merkuriusz Polski ?.
* Dom narożny przy Małym Rynku i ulicy Szpitalnej to kamienica Stszemboszowska (lub Fritscha). Jej najstarsze części są gotyckie, reszta barokowa. Narożnik ozdobiono figurą rycerza w stroju rzymskim. W czasie remontu kamienicy przebudowano wnętrza. Zachowały się w nich osiemnastowieczne malowidła ścienne. Tę kamienicę w połowie XVII wieku połączył z sąsiednią, włoski kupiec Lamelli. Od jego nazwiska budynek nazywany jest zwyczajowo kamienicą Lamellich. Obecnie znajduje się w niej Śródmiejski Ośrodek Kultury .
* Zobaczymy też kamienicę Mansjonarską z XV wieku. W podworcu zachowały się renesansowe, dwupiętrowe i drewniane ganki na kolumnach. Wzorem był arkadowy dziedziniec wawelski. Kamienny portal główny jest boniowany z fryzem marmurowym i wyrytą datą jego powstania.
* Do prezbiterium kościoła św. Barbary przylega kolegium jezuickie. Zbudowane jest w czworobok. Pochodzi z końca XVI wieku, ale było wielokrotnie przebudowywane. Z tamtego okresu zachowała się częściowo kamieniarka drzwi i okien na parterze. Portal główny jest kamienny i barokowy.
* * *
Kiedy człowiek zmęczy się tłumem i gwarem Rynku Głównego, tu na Małym Rynku zazna trochę spokoju.
Lubię każdy zakątek krakowskiego Starego Miasta, a na Małym Rynku chodziłam do pizzerii, w której przygotowywano pizzę na oczach klientów. Bardzo dobrą pizzę. W sieni stała zwykle kolejka oczekująca na zwolnienie miejsc wewnątrz. To była wystarczająca reklama lokalu. Nie pamiętam, czym wyłożony był plac Rynku? Czy asfaltem skrywającym zabytkowy bruk?