Kraków
Najstarsze kolegium najstarszej uczelni

Collegium Maius ma początki w roku 1400. Było częścią Akademii Krakowskiej. Wtedy król Władysław Jagiełło, po odnowieniu uniwersytetu, przekazał mu kamienicę kupioną za kosztowności królowej Jadwigi...
fot: Waldemar Rusek
Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
Krakowskie Collegium Maius jest dziś najstarszym średniowiecznym, świeckim, budynkiem uniwersyteckim w Polsce.
  • Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
  • Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
  • Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
  • Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
  • Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
  • Kraków. Najstarsze kolegium najstarszej uczelni
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Wewnątrz, na parterze, znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, kilka mieszkań profesorów i lektoria, czyli sale wykładowe. Były to długie, nisko sklepione pomieszczenia nazwane imionami uczonych i filozofów: Sokratesa, Galena, Ptolemeusza, Pitagorasa, Platona itd. Sale te miały wejścia z zewnątrz i wewnątrz budynku aby studenci swobodnie się przemieszczali.

Od sal wykładowych do karceru

W kilku pomieszczeniach były wystawione tablice dydaktyczne, ale często na ścianach były malowidła przedstawiające tematykę związaną z przeznaczeniem sali np. mapy, wzory itd. Do dziś przetrwało bez zmian lektorium Platona, a w lektorium Pitagorasa zachowały się malowidła dydaktyczne dotyczące balistyki i architektury, a także wzory geometryczne.

Na parterze był karcer dla nieposłusznych studentów. Było to długie na 11 m pomieszczenie z dwiema wnękami na prycze i masywnymi drzwiami z zamkiem.

Pomieszczenia profesorskie

Na pierwszym piętrze była izba wspólna profesorów (Stuba Communis) z roku 1430, biblioteka z roku 1519 i skarbiec. Tam też znajdowała się bogato zdobiona Sala Wielka zwana też Jagiellońską. Była ona miejscem ceremonii uniwersyteckich, a na co dzień lektorium teologów. Wyposażono ja w pięć okien zapewniających dobre oświetlenie pomieszczenia. W XVI wieku okna okratowano dla bezpieczeństwa. Salę powiększono i podwyższono w latach 1507-10. Z dziedzińca prowadziły do niej schody.

Stuba Communis umiejscowiono centralnie od strony ul. Było to pomieszczenie wielofunkcyjne: kadra profesorska spożywała tu posiłki, odbywały się zebrania w czasie których wybierano rektorów, dyskutowano, podejmowano ucztą znacznych gości. Był tu pulpit przy którym lektor czytał przy posiłku i ołtarz gdzie odprawiano nabożeństwa.

Stuba Communis już w XV w. była wyposażona w ogrzewanie centralne. Stołujący się siedzieli przy trzech długich stołach, ale kuchnia znajdowała się w innym budynku. Po roku 1508 kuchnię przeniesiono na pierwsze piętro.

Obok Stuba Communis znajdowała się izba w której było archiwum. Połączona była ona ze skarbcem. Przechowywano tam około 300 pergaminowych dokumentów, kosztowności, srebra, obrazy, numizmaty itd.

Mieszkania profesorów zwane rezydencjami znajdowały się na parterze i piętrach. Było ich w XV wieku 19. Składały się z dwóch lub trzech pomieszczeń. Na parterze były te w gorszym stanie, ciemne i wilgotne. Mieszkania na piętrze były dwupoziomowe. Pod koniec XVI wieku w oknach umieszczono szkło. Okna na parterze miały kraty ze względu bezpieczeństwa.

Biblioteka i muzeum

Biblioteka zwana z łacińska Librarią zajmowała dwa piętra i składała się z dwóch sal dobrze oświetlonych poprzez 9 okien. W wieku XVI mieściła około 8 tys. woluminów. Wnętrze biblioteki było ogrzewane a przed włamaniem chroniły ją żelazne drzwi i kraty w oknach. Biblioteka w Collegium Maius miała siedzibę do roku 1940, kiedy  ją przeniesiono do nowych pomieszczeń przy Alei Mickiewicza.

Dziś w Collegium Maius znajduje się muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, w którego zbiorach znajdują się przedmioty związane z uniwersytetem. Jego zalążkiem stały się dary i zapisy testamentowe na rzecz założonego w roku 1867 Gabinetu Archeologicznego. Najnowsze dary eksponatów pochodzą od absolwentów uniwersytetu, banków i firm.

W zbiorach jest ponad 2 tys. przedmiotów dotyczących astronomii, miar i wag, geodezji, chemii, biologii, nawigacji, fizyki i matematyki. Zbiory malarstwa obejmują ponad 1400 obrazów a najstarszy pochodzi z XV wieku. Muzeum ma kolekcję rzeźb przekraczającą tysiąc eksponatów. Są wśród nich i średniowieczne. W kolekcji muzeum zgromadzono także ok. 5 tys. grafik, akwarel i rysunków, ok. 7 tys. wyrobów złotniczych, ceramiki, naczyń cynowych i mosiężnych, mebli, tkanin itd. Wiele złotniczych eksponatów pochodzi ze średniowiecza – jak np. berło królowej Jadwigi.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 28 grudnia 2020; Aktualizacja 26 stycznia 2021;
 

Komentarze: 1

    Waldemar, 30 grudnia 2020 @ 09:55

    W Toruniu też jest Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika .
    Neogotycki gmach wzniesiono w latach 1905- 1907 .
    Od roku 1999 mieści się w nim Wydział Filologiczny .
    W roku 2005 budynek wpisano w rejestr zabytków .

Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij