Ratibořice
O przebudzeniu w Dolinie Babuni
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
To urocze miejsce, a zarazem obszar prawnie chroniony oraz czeski narodowy pomnik przyrody i kultury leży w pobliżu pięciotysięcznego miasteczka Czeska Skalica (Česka Skálice) oraz pałacu w Raciborzycach (Ratibořice).
To w powiecie nachodzkim (Náchod) graniczącym z naszą Kotliną Kłodzką. Powstanie oraz popularność zawdzięcza temu, że pisarka Božena Nĕmcová (1820-62) umieściła w nim akcję swojej najpopularniejszej powieści „Babička” („Babunia”), wydanej w roku 1855.
Budzicielka narodu
Dziś to już „starocie”, które chyba nieliczni czytają, poza obowiązkową lekturą szkolną, o ile nadal się w niej znajduje. Ale o powieści tej coś wie, poza znajomością jej tytułu, chyba każdy nawet słabo wykształcony Czech. Bo odegrała ona, podobnie jak książki i poezja innych czeskich „budzicieli narodu” w połowie XIX wieku, ogromną rolę w tworzeniu się świadomości narodowej i współczesnej kultury naszych południowych pobratymców.
Czechy, stanowiące przez długi okres tylko krainę w austriackiej monarchii Habsburgów, uległy bowiem germanizacji. Przynajmniej miasta i mieszczaństwo, bo kwiat rodzimej szlachty zginął w 1620 roku w tragicznej bitwie pod Białą Górą na obecnych przedmieściach Pragi. Nie miejsce tu, aby pisać o czeskim odrodzeniu narodowym, ale trudno nie wspomnieć o roli, jaką odegrała w nim także Bożena Nemcova.
Parę słów o Bożenie Nemcowej
Z domu Barbora Novotná – zarówno jej rok urodzenia, jak i pochodzenie są kwestionowane, co jednak nie ma w tym przypadku znaczenia, przeniosła się w 1821 r. z Wiednia do Raciborzyc z rodzicami, którzy otrzymali w nich pracę na dworze Katarzyny Wilhelminy Żagańskiej i hrabiego Schulenburga.
Mieszkała z nimi także babka, Magdalena Novotná, która miała ogromny wpływ na przyszłą pisarkę. Co później znalazło odbicie w wyidealizowanych obrazach dzieciństwa (to nie moja ocena, lecz czeskich historyków literatury) w „Babuni”. Uczyła się w Chwałkowicach, a od 1830 r. w Czeskiej Skalicy. W 1837 r. wyszła za mąż za celnika Josifa Nemca, przenosząc się z nim, a później także sama z dziećmi, z miejsca na miejsce. Początkowo pisała wiersze po niemiecku. Następnie, od początku lat 40. XIX w., liczne opowiadania po czesku, stając się w 1943 r. w Domażlicach, a później w innych miejscowościach, zwłaszcza w Pradze, „budzicielką narodu”.
Oprócz „Babuni” napisała jeszcze dwie powieści: „Podhorská vesnice” („Podgórska wioska”) i „V zámku a podzámči” („W zamku i na podzamczu”), ale to ta pierwsza weszła do historii i kanonu literatury czeskiej. Stała się też inspiracją do powstania „Doliny Babuni”. Tak nazywana jest dolina rzeki Upy na północ od Czeskiej Skalicy. A nazwę tę zawdzięcza pisarzowi i lekarzowi w Smiřicach – Otakarovi Jedličce, który określenia „Babiččino údoli” użył po raz pierwszy w 1878 r. I bardzo się ono spodobało. W 1952 r. obszar ten ogłoszono rezerwatem krajobrazowym, a w 1978 narodową pamiątką kulturalną.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pisz razem z nami
Dlaczego otwarty? Bo jego pisanie nigdy się nie kończy... Bo może go pisać każdy, także Ty...
przyślij swój tekst i zdjęcia
Dodaj komentarz