Kłajpeda
Od Memelburga do dziś
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W 1252 roku zakon kawalerów mieczowych zbudował tu, nad Zatoką Kurońską uważaną wówczas za ujście Niemna (rzeki o kilku nazwach: białoruskiej Nioman, litewskiej Nemunas, niemieckiej Memel), drewniany zamek Memelburg.
Tak zaczęła się historia współczesnej Kłajpedy, najstarszego miasta Litwy i jednego z najstarszych na wschodnim wybrzeżu Bałtyku. Powstało ono kilka lat wcześniej niż Królewiec i tylko 50 lat później niż Ryga. Nie oznacza to, że Memelburg i miasto Memel – Kłajpeda, zbudowane zostało na pustym miejscu. Już wcześniej bowiem, od pierwszych wieków naszej ery, znajdowała się tu osada Bałtów.
Wokół zamku Krzyżaków inflanckich szybko zaczęło powstawać miasto Memel. Z czasem coraz bogatsze, portowe, członek Hanzy. Po sekularyzacji zakonu należało do księstwa pruskiego. W I połowie XVII w. krótko do Szwecji, potem do Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rosji i od 1762 do 1919 roku do Prus. Po pierwszej wojnie światowej, na mocy traktatu wersalskiego, administrowane było jako terytorium autonomiczne przez Francję. Tak było aż do roku 1923, gdy zajęła je Republika Litewska, która w marcu 1939 roku ówczesny Memelgebiet – Okręg Kłajpedy musiała oddać na sześć lat hitlerowskiej III Rzeszy.
W trakcie tak długiej i bogatej historii w mieście powstało wiele interesujących budowli i zabytków. Niestety, większość z nich została zniszczona podczas II wojny światowej. Chociaż nieprzydatny do obrony kamienno-ceglany zamek rozpadł się już w 1860 roku, zachowały się z niego dwa bastiony, wał ziemny, ruiny, fundamenty i kilka podziemnych korytarzy z XVII w, w których po ich odrestaurowaniu umieszczono zamkowe muzeum. Dosyć jednak ubogie, jeżeli chodzi o eksponaty demonstrowane w podświetlonych korytarzowych wnękach. Głównie są to przedmioty z wykopalisk i różnych odzysków.
Jest tu trochę starej broni, ceramiki, starych metalowych naczyń, sprzętów domowych i gospodarczych, jakiś stary siedmioramienny świecznik, pruski mundur i hełm, sztychy, fotografie, dokumenty. A także kilka manekinów w dawnych strojach. Pod wiatami natomiast, dobrze opisane, odsłonięte fundamenty i zachowane resztki murów. Mając jednak trochę czasu, warto to zobaczyć. W Kłajpedzie jestem po raz trzeci w ciągu kilku ostatnich lat. Z przyjemnością obserwuję, jak puste miejsca na starówce, gdzie zachowało się kilkanaście, może trochę więcej zabytkowych budynków szachulcowych – z pruskiego muru oraz o ścianach pokrytych barwnymi tynkami, wypełniają nowe, ale dopasowywane stylem do dawnej zabudowy.
W innych miejscach powstały nowoczesne gmachy biznesowe. Dominantę miasta stanowi chyba ponad 30-piętrowy wieżowiec, na szczęście usytuowany na uboczu. W samym centrum, tuż obok zachowanej części starego miasta, stoją dwa wielopiętrowe budynki o trochę udziwnionej architekturze, jak gdyby wycięte z prostokąta i rozsunięte. Jeden z nich przypomina literę K, a sąsiedni ma pasujące do jej wycięcia wybrzuszenie. Na nadbrzeżnych ulicach zbudowano parę biurowców z betonu, metalu i szkła. Stare spichrze i magazyny nad kanałem portowym zamieniono na hotele, restauracje i budynki służące współczesnym potrzebom.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 3
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
W XVII wieku nie istniało żadne Wielkie Księstwo Litewskie jako osobne państwo, do którego mogłaby należeć Kłajpeda. Informuję PT Autora, że od czasów króla Jagiełły aż do 1795 r.(III rozbiór) Korona Polska i W.Ks.Litewskie tworzyły jedno wspólne państwo : Rzeczpospolitą Obojga Narodów, proszę więc wyrażać się bardziej precyzyjnie.
Droga Alko
Ależ w XVII wieku Wielkie Księstwo Litewskie było odrębnym państwem. Od Jagiełły, aż do Unii Lubelskiej (1659 r.) Koronę i Litwę łączyła jedynie unia personalna, co oznaczało, że wspólna była tylko osoba władcy, pozostałe instytucje odrębne. Ta unia bywała też zrywana, jak np. po śmierci Jagiełły w Koronie obrano królem Władysława Warneńczyka, na Litwie – Kazimierza Jagiellończyka. Albo potem, gdy na Litwie panował Aleksander Jagiellończyk a w Koronie Jan Olbracht. Wspomniana Unia Lubelska stworzyła Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ale było to nadal państwo – jak byśmy dziś powiedzieli – federacyjne, składające się z dwu krajów. Wspólny był elekcyjny monarcha, godło, sejm, waluta, polityka zagraniczna, odrębne finanse, urzędy, wojsko i sądownictwo. Dopiero Konstytucja 3 maja scaliła Koronę i Litwę w jedno państwo. Niestety – na krótko. Dlatego, proszę, nie zarzucaj innym braku precyzji.
Kłajpeda nie ma nic wspólnego z Niemcami. Nazwa Kłajpeda to tłumaczone z angielskiego miejsce wiadome. Miejsce gdzie lądowali angielscy i szkoccy żeglarze żeby skolonizować ten teren. Tak samo Kowno to miejsce gdzie słychać stukanie czyli czynność kowala, Troki to trust gdzie spotykał się okrągły stół angielskiego i szkockiego rycerstwa. Wilno to wieś czyli miejsce uprawy pól. Niemcy nawet nie próbowali tu swoich sił bo obowiązywała ich feudalna umowa gwarantowana przez Cesarza.