Odzun
Ormiański klasztor z poczerniałą Madonną
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W okolicach przemysłowego (huta miedzi) miasta Aławerdy w marzie (prowincji) Lorri na północy Armenii, w pobliżu jej granicy z Gruzją, znajdują się dwa sławne, zabytkowe monastyry Hachpat i Sanahin wpisane na listę dziedzictwa UNESCO.
Ale są również inne, wśród których szczególnie ciekawy jest niegdyś klasztor, a obecnie przede wszystkim bazylika p.w. Najświętszej Marii Panny we wsi Odzun, położonej na wysokości 1100 m n.p.m. Dojeżdża się do niej dobrą asfaltową drogą przez malownicze tereny, mijając wioski i miasteczka w dolinach otoczonych dosyć łagodnymi, porośniętymi soczystą zielenią zboczami. Już na miejscu, na niewielkim wzniesieniu w centrum wsi, przez arkę kamiennej, niedawno odrestaurowanej bramy w dawnym klasztornym murze, roztacza się piękna panorama tego zabytkowego kompleksu. Trwa właśnie kolejny etap przywracania temu zabytkowi dawnej świętości.
Prastare korzenie
Jego dokładne początki nie zostały dotychczas ustalone. Tradycja średniowieczna przypisuje zbudowanie tej świątyni katolikosowi ? najwyższemu zwierzchnikowi Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego ? Jowanowi (Owanes III Odzuneci ? ?Z Odzunu?, był nim w latach 717-728). Współcześnie nie ma jednak wątpliwości, że mógł on dokonać jakiejś, nawet ważnej odbudowy, przebudowy bądź rozbudowy, gdyż ziemie Armenii były wielokrotnie najeżdżane, miasta, wsie i świątynie grabione, palone oraz niszczone przez hordy Mongołów i ?Krwawego Timura? ? Tamerlana. A także Persów i Turków. Ale zabytek ten jest o wiele starszy. Niektóre pozostałości wskazują na V wiek, podstawowe na połowę wieku VI, z którego pochodzą też niektóre zachowane inskrypcje bądź fragmenty budowli. Najpierw wzniesiono jednonawową bazylikę, później rozbudowano ją, lub zastąpiono nową, trójnawową. Zbudowaną z różowego kamienia, z wewnętrznymi ścianami wykładanymi bazaltem. Świątynia na planie prostokąta o rozmiarach 31,62 x 20,71 m nakryta jest sześcioboczną kopułą i stożkowym dachem.
Trwa rewaloryzacja
W XIX w. dobudowano do niej od strony wschodniej dwie dzwonnice. Większy jej remont przeprowadzono w 1889 roku. Dokument informujący o wykonanych pracach znaleziono pod stropem w zalakowanej butelce po winie, podczas prac zabezpieczających i renowacyjnych przeprowadzonych w latach 2012-14 przez specjalistów armeńskich i włoskich. Próbę rewaloryzacji tego zabytku podjęto również w latach 1949-50, ale przerwano je z braku dostatecznych środków. W okresie zaniedbań w latach komunistycznych zabytek znalazł się w fatalnym stanie technicznym. Widziałem zdjęcia sprzed tego remontu, z krzewami i chwastami porastającymi kopułę, dach, a nawet ściany oraz niszczącymi je korzeniami. Obecnie to już przeszłość, chociaż udało mi się znaleźć w jednym z miejscu i sfotografować rosnące nad kamienną framugą chwasty i kwitnące maki. Obecnie trwa przede wszystkim odbudowa arkadowych galerii otaczających z trzech stron korpus świątyni.
Poczerniała płaskorzeźba Madonny
W wielu miejscach widać też całe, nowe bloki kamienne, którymi zastąpiono zmurszałe fragmenty murów bazyliki. Stalowe rusztowania są również w niektórych miejscach jej wnętrza. Obok nich stoją metalowe stoły do palenia tradycyjnych cienkich świeczek. Co robi kilka osób. Parę innych modli się.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz