Racławice
Na polu historycznej bitwy
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Dzięki lepszemu dowodzeniu przez Tadeusza Kościuszkę, a przede wszystkim bohaterstwu kosynierów, którzy wspierając regularne wojsko polskie brawurowo zdobyli rosyjskie armaty, bitwa zakończyła się naszym zwycięstwem. Poległo w niej około 100 Polaków i 600 Rosjan. Nasi zdobyli 12 dział, 1200 karabinów z bagnetami, pistolety, piki kozackie i 3 razy więcej amunicji, niż mieli na początku bitwy. A ponadto tabory z umundurowaniem oraz butami, które w nagrodę otrzymali kosynierzy.
Bartosz Głowacki w walce i brązie
Za bohaterstwo wykazane w bitwie, trzech kosynierów awansowanych zostało do stopni chorążych. Najsłynniejszym z nich był Wojciech Bartos (1758-1794), który zdobywając je, Zgasił czapką płonący lont rosyjskiego działa. Wraz z awansem, Tadeusz Kościuszko nadał mu nazwisko Głowacki, dzięki czemu stał się legendarnym chłopskim bohaterem, Bartoszem Głowackim.
Niestety, zmarł w nieco ponad dwa miesiące później, 9 czerwca 1794 r. w Kielcach z ran odniesionych w bitwie pod Szczekocinami. Ale jego pomnik, pokazujący jak zdobywa armatę, wzniesiony w roku 1994 według projektu arch. rzeźbiarza Mariana Koniecznego, jest obecnie głównym akcentem pola historycznej bitwy. Które w 1981 r. wpisane zostało do rejestru zabytków, a w 2004 r. uznane przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę za pomnik naszej historii.
Wieś z rodowodem
Od czasu tej bitwy teren ten nie uległ w zasadzie zmianom. Pozostał rolniczym obszarem w rejonie wsi Racławice, Janowiczki i Dziemięrzyce. Przy czym pierwsza z nich, której nazwa pochodzi prawdopodobnie od pierwszego właściciela tutejszych dóbr, rycerza Racława, wspomniana była już w „Kronikach” Jana Długosza (1415-80). Opisał, jak w roku 1410 chłopi z Racławic przywozili do obozu króla Władysława Jagiełły pod Sandomierzem beczki z soloną wołowiną i dziczyzną dla wojsk zdążających na rozprawę z krzyżakami pod Grunwald.
W okresie powstania kościuszkowskiego wieś należała do Walerego Wielogłowskiego herbu Starykoń. Jego dwór stał naprzeciw kościoła, a do dóbr należały również mniejsze folwarki w Janowiczkach i Dziemięrzycach. Stoją one nadal na tych samych miejscach, chociaż od czasu bitwy zostały przebudowane. Kościuszko zajął podczas bitwy wzniesienie dziemięrzyckie, Tormasow, stromo opadające w dół wzgórza kościejowskie, z dworkiem Janowiczki u podstawy.
Pamiątki z epoki
Obecnie centrum terenu historycznego stanowi górujące nad tym dworkiem wspomniane wzgórze Zamczysko, z usypanym na jego stoku Kopcem Kościuszki.
Jest on tak wpisany w teren i porośnięty lasem oraz krzewami, że gdyby nie pamiątkowa tablica ustawiona w roku 1954, trudno byłoby zwrócić na niego uwagę. W centrum dawnego pola bitwy wznosi się natomiast, od roku 1994, wspomniany duży pomnik Bartosza Głowackiego zdobywającego rosyjską armatę. Do miejscowych zabytków zaliczany jest również kościół parafialny p.w. św. św. Piotra i Pawła w Racławicach, zbudowany w roku 1778, a więc stał już w trakcie bitwy. Cenny w nim jest obraz „Święta rozmowa” z XVI w. i figura św. Szczepana. A także drewniana dzwonnica z dzwonem odlanym w 1547 roku. Na terenie samego pola bitwy zaś „Bratnie mogiły” poległych oraz zespoły dworskie w Janowiczach i Wrocimowiczach.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz