Mały ganek wejściowy, oflankowany jest dwiema kolumnami doryckimi z szarego granitu, wspierającymi trójkątny fronton, zawierający skrzyżowane gałązki palmy – symbol męczeństwa. Fasada pierwotnie ozdobiona była ornamentami i dekoracjami, które znikają, choć można je jeszcze odczytać. Tworzyły iluzję elementów budowlanyc: nisz, pilastrów, kolumn i okien. W iluzyjnym tympanonie ponad oknem czytelny jest piękny obraz Madonny. Autentyzm sprzed wielu wieków. Bryła kościoła przypomina kościół romański ze spadzistym dachem. Tak jak go widzimy obecnie, przedstawia stan po konserwacji przeprowadzonej na Jubileusz Roku Świętego 1600 przez kardynała Cezarego Baroniusza ? historyka kościoła. Od 1597 r. kościół przypisany został przez papieża Klemensa VIII – na zawsze – do Kongregacji Oratorium Filipa Neri w Nowym kościele (Chiesa Nuova ? Santa Maria in Vallicella), w którym złożono w relikwiarzu głowy trojga męczenników: Domitylli, Nereusza i Achillesa. W ikonografii zdobiącej oba kościoły święci występują razem.
Wnętrze cechuje harmonia i nastrojowość ?średniowiecznego rzymskiego kościoła?. Są tu marmurowe elementy ?schola cantorum? szkoły Cosmatich z XIII w., murowane z cegły kolumny w stylu renesansowym z XV w., ołtarz zwieńczony baldachimem, wspartym na czterech kolumnach z afrykańskiego marmuru, pod którym złożono relikwie męczenników.

Freski i mozaiki

Ale to, na co w szczególności trzeba zwrócić uwagę to cykl fresków z XVI w., pokrywających ściany naw i absydę, które wykonał Cristoforo Roncalli znany bardziej jako Niccolo Pomarancio. Wielkie malowane obrazy pomiędzy filarami nawy poświęcone są świętym Nereuszowi, Achillesowi i Domitylli. Anioły nad kolumnami trzymają w dłoniach gałązkę palmową i koronę męczeństwa. Dolną część absydy wypełnia duży i „tłoczny” fresk św. Grzegorza Wielkiego, głoszącego homilię przy grobach dwóch męczenników na cmentarzu Domitylli. Twórcą tego XVI-wiecznego fresku jest Girolamo Massei. Konchę absydy wypełniają święci skupieni wokół krzyża. Najcenniejsza w kościele, jedyna mozaika o wielkiej wartości artystycznej, pochodząca z IX w. rozciąga się na łuku absydy. Głównym jej tematem jest Przemienienie na Górze Tabor; Jezus otoczony owalnym nimbem glorii stoi między Mojżeszem i Eliaszem, a trzej apostołowie Piotr, Jan i Jakub przypadli do ziemi przed tajemnicą Przemienienia.

Przeczytaj także...

Kraków. Kościół św. Barbary, mojej patronki

Autorka: Barbara Górecka

Z kościołem św. Barbary związane jest też podanie mówiące, że został on wykonany przez murarzy krakowskich, jako wotum, a do wzniesienia jego użyto cegły pozostałej z budowy kościoła Mariackiego.

Rzym. Polska wyspa i epitafia w kościołach

Autorka: Halina Puławska

Chociaż wiele nagrobków uległo zniszczeniu, w kilku rzymskich kościołach do dzisiaj możemy zobaczyć umieszczone w posadzkach świątyń lub na ścianach pomniki i płyty nagrobne pochowanych tutaj Polaków.

Watykan. Cmentarz niemiecki w cieniu bazyliki

Autorka: Halina Puławska

mentarz nie jest częścią Watykanu, znajduje się na terytorium Włoch, ale jest dostępny tylko z terytorium Watykanu. Aby się tam dostać trzeba przejść z placu św. Piotra przez południową kolumnadę i kontrolę żandarmerii,

Poczytaj więcej o okolicy:

Rzym. Fontanny w Wiecznym Mieście

Rzym. Cmentarz żydowski, dziś ogród różany

Rzym. Na tropie mozaik

Rzym. Łagodność świętej Cecylii