Ciechocinek
Tężnie dla zdrowia i warzenia soli
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Jako najstarsze zapiski o ciechocińskich źródłach solankowych uważa się te z XIII wieku.
W roku 1235 książę Konrad I Mazowiecki (o ten książę sprowadził zakon krzyżacki na ziemie polskie) wystawił dokument, w którym przekazał zakonowi krzyżackiemu w wieczną dzierżawę dwie warzelnie soli. Za co zakon był zobowiązany do świadczenia deputatów solnych dworom księcia i biskupa.
Pierwsze warzelnie
Do końca XVI wieku Ciechocinek był osadą na bagnach i piaszczystej ziemi wśród lasów. Po I rozbiorze Polski z inicjatywy Stanisława Staszica powstał projekt pozyskiwania soli z tutejszych źródeł solankowych. Pierwsza warzelnia powstała w roku 1823, gdy Ciechocinek należał do Józefa Zawadzkiego. Główną rolę odegrał w zakładaniu warzelni Konstanty Wolicki, mineralog i przemysłowiec, który zbadał solankowe źródła w Ciechocinku. Wykupił on część dóbr od Józefa Zawadzkiego.
Interesował się solankowymi źródłami również z racji swojego stanowiska dyrektor Wydziału Górnictwa i Kruszców, Stanisław Staszic.W roku 1824 Konstanty Wolicki przekazał prawo własności ziem, na których znajdowała się warzelnia soli, na rzecz Skarbu Królestwa Polskiego. W roku 1824 rozpoczęto prace budowlane którymi kierował Karol Knake. W roku 1833 ukończono budowę tężni nr I i nr II a w roku 1859 tężnię
nr III.
Trzy tężnie
Wszystkie trzy tężnie mają podobne wymiary oprócz długości. Ich wysokość wynosi ok. 16 m, szerokość 10 m, natomiast tężnia nr II (najdłuższa) ma długość 723 m, nr I ma długość 600 m a tężnia nr III – 333 m. Tężnia nr II jest najdłuższa na świecie.
Tężnie ustawione są dziś na terenie Parku Tężniowego. Tężnie nr I i nr II ustawione są równolegle do siebie a tężnia nr III ustawiona jest skosem do nich. Gdy Ciechocinek rozwijał się jako uzdrowisko, zagospodarowano tereny obok tężni jako rekreacyjne. Za tężnią nr III powstał Rezerwat Roślin Solniskowych.
Zatężanie to zagęszczanie
Tężnie z drewna i gałęzi tarniny służą do zatężania solanki (zatężanie to zagęszczanie – proces polegający na zwiększeniu stężenia soli w wodzie). Tężnie są zbudowane u podstawy w kształcie prostokąta z podporami zewnętrznymi. Ich konstrukcja jest słupowo ramowa oparta na systemie pali drewnianych. Wewnętrzne pale znajdują się pod zbiornikiem a na zewnętrznych są podpory. Konstrukcja podpór była w ciągu wielu lat zmieniana. Cześć podpór jest z naturalnego kamienia, z cegły czy z betonu.
Na całej długości tężni pomiędzy słupami rozmieszczono tarninę. Na szczycie tężni, na skrajnych końcach umieszczono wiatraki. Kiedyś były one w centralnej części tężni. Kiedyś za pomocą wiatraków napędzano urządzenia transportujące solankę (dziś pracują pompy) na górny pomost. Stąd solanka była rozprowadzana w drewnianych korytach na poszczególne segmenty wypełnione tarniną. Spływająca przez tarninę solanka ulega odparowaniu co powoduje jej zagęszczenie. W tej postaci spływa do zbiorników umieszczonych pod tężniami. Tężnie nawilżają powietrze solanką dzięki czemu klimat ma właściwości uzdrowiskowe.
W tężniach w Ciechocinku wykorzystywano wiatr i słońce do odparowania wody. Kilkukrotnie spuszczano solankę po umieszczonych w drewnianej konstrukcji gałązkach tarniny. Uznawano, że optymalne stężenie solanki uzyskanej przez wielokrotny przepływ jej przez tarninę wynosi 22 proc. Niższe stężenie wymaga zużycia większej ilości paliwa do odparowania solanki w warzelni a większe stężanie może doprowadzić do krystalizacji soli na gałązkach tarniny co doprowadzi do mniejszej ilości wyprodukowanej soli.
Co się dzieje w warzelni
Obecnie z tężni solanka kierowana jest do Warzelni Soli rurociągiem wzdłuż wału przeciwpowodziowego który jest częścią Traktu Solankowego. Dawniej było więcej budynków w warzelni bo produkowano sól na większą skalę. Obecnie solanka jest podgrzewana w jednym podgrzewaczu i w jednej panwi w temperaturze 106ºC, a wrze w temperaturze 110ºC.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pisz razem z nami
Dlaczego otwarty? Bo jego pisanie nigdy się nie kończy... Bo może go pisać każdy, także Ty...
przyślij swój tekst i zdjęcia
Dodaj komentarz