Tirano
Włoski koniec Kolei Retyckich
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Na północnym krańcu Lombardii, tuż przy granicy Włoch ze Szwajcarią, w prowincji Sondrio i regionie górnego Veltlinu (po włosku Valtellina, w lokalnym narzeczu lombardzkim Valtuline) położonego w dolinie rzeki Adda, leży niewielkie, zaledwie nieco ponad 9-tysięczne miasto i siedziba gminy ? Tirano.
Mimo dosyć ciekawej przeszłości i paru cennych zabytków, zupełnie pominięte zarówno w znanych mi polskich przewodnikach po Włoszech, jak i dosyć drobiazgowym Bedekerze z? 1908 roku ?Italien. Von den Alpen bis Neapel? (Włochy. Od Alp do Neapolu).
Tysiąc lat zapomnianej historii
Trochę faktów na jego temat znalazłem zarówno na miejscu, jak i w innych zagranicznych źródłach. Dziś to lokalne centrum regionu rolniczego, w którym uprawiane są przede wszystkim jarzyny, warzywa i winorośl, z niewielkimi zakładami przemysłowymi oraz rzemieślniczymi, położone na lewym brzegu rzeki Adda. Po raz pierwszy wspomniane zostało w dokumentach, jako zamek Dosso, już w roku 1073. Na początku XIV wieku Tirano, podporządkowane Mediolanowi, stało się główną miejscowością górnego Veltlinu. Poważnie zniszczone pod koniec XV w, zostało odbudowane przez księcia Ludovico il Moro. To jemu miasto zawdzięcza m.in. wzniesienie solidnych murów obronnych, które przydały się zwłaszcza podczas wojny religijnej katolików z protestantami. Kroniki odnotowały m.in. krwawe powstanie Sacro macello 19 lipca 1620 roku, a następnie Bitwę pod Tirano, z udziałem m.in. Hiszpanów, stoczoną 11 września tegoż roku. Później miasto, dzięki położeniu w pobliżu granicy Republiki Weneckiej, czerpało profity z handlu. W 1797 r. znalazło się w Republice Cisalpejskiej. Bardzo istotne znaczenie miało uruchomienie 29 czerwca 1902 roku przez prywatne przedsiębiorstwo Ferrovia Alta Valtellina linii kolejowej łączącej je z głównym miastem prowincji ? Sondrio.
Na szlaku Kolei Retyckich
Jako ciekawostkę można przytoczyć, że linia ta przejęta została przez państwowe koleje włoskie dopiero w 1970 roku. Transport kolejowy ma tu zresztą ogromne znaczenie. Tirano, stało się ważnym miejscem tranzytowym dzięki słynnej linii kolejowej przez przełęcz Bernina (2253 m n.p.m.) prowadzącej do głownego miasta szwajcarskiego kantonu Gryzonia (Graubünden) ? Chur. Linie tę uruchomiły w 1908 r. Koleje Retyckie (Rhätische Bahn). Dziś widokowy Bernina Express jest ważną ciekawostką turystyczną, ale oprócz niego kursuje tędy wiele ?zwykłych? pociągów.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz