Truskaw
Pomnik w środku kampinoskiej wsi
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Pomnik we wsi Truskaw, położonej w samym sercu Puszczy Kampinoskiej, jest jednym z wielu upamiętniających ofiary II wojny światowej. Ale jest niezwykły.
Poświęcono go pamięci żołnierzy Wojska Polskiego, Grupy „Kampinos” Armii Krajowej oraz mieszkańców Truskawia i okolic poległych lub zamordowanych podczas okupacji hitlerowskiej. Takich pomników niemało w całej puszczy. Jednak niezwykłym jest, bo – oprócz stosownych tablic pamiątkowych i kamiennego obelisku, składa się nań lufa armatnia wystająca wprost z bruku. Wiem, że pomnik odsłonięto w sierpniu 1971 roku, odnowiono w 2002. Ale kto był jego autorem – nie udało mi się dociec.
Wieś ma długą historię – pierwsze o niej wzmianki pochodzą z 1419 roku, więc prawdopodobnie jest ona najstarsza w Puszczy Kampinoskiej. Ma też martyrologiczną przeszłość. Podczas powstania styczniowego była bazą powstańców, za co spotkały ją carskie represje. Podczas okupacji, w 1943 roku hitlerowcy rozstrzelali dziesięciu mieszkańców wsi. W nocy z 2 na 3 września 1944 oddziały AK pod dowództwem Adolfa Pilcha (ps.”Dolina”) rozgromiły stacjonujący we wsi oddział SS „RONA” (Rosyjskiej Wyzwoleńczej Armii Ludowej). Zginęło 250 esesmanów, 100 zostało rannych. Śmierć poniosło 10 partyzantów. Tę właśnie akcję oraz zamordowanych cywilów upamiętnia truskawski pomnik.
Warto wiedzieć
Składająca się z Rosjan i Białorusinów Brygada Szturmowa SS „RONA” wsławiła się niezwykłym okrucieństwem na froncie wschodnim w latach 1941-44. W sierpniu 1944 roku została skierowana do tłumienia Powstania Warszawskiego. Stacjonowała na Ochocie. Jest winna Rzezi Ochoty – zamordowania ponad 10 tys. cywilów, mieszkańców tej dzielnicy.
W takiej poetyce już się pomników nie buduje. To ta sama maniera, co stawianie czołgów na postumentach tylko w uboższej wersji :). Jednak nie jest to zupełnie oryginalny pomysł; wydaje mi się że już gdzieś pomnik-lufę widziałem, ale gdzie? W Puszczy Bolimowskiej? w Bolimowie? Wydaje mi się, że „lufa” była z pierwszej wojny.