Rożdżały
Pałac i park – dawniej i dziś
Rożdżały to wieś w powiecie kaliskim, leży ok. 9 km od Kalisza. Aby tam dotrzeć można przejechać przez Tłokinię Kościelną, o której pisałem niedawno.
Ostatnio wieś liczyła ok. 200 mieszkańców. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z roku 1429. W drugiej połowie XIX w. Rożdżały należały do Juliana Czartkowskiego. To on zlecił budowę dworu w roku 1870. Po nim majątek przejęła jego córka Felicja, po mężu Gościmska i gospodarzyła do roku 1918. Wtedy Rożdżały kupiła Rozalia z Gościmskich Suska i z mężem Brunonem Suskim władali nim do lat 40 XX wieku. Wysiedlili ich hitlerowcy w czasie okupacji. W roku 1920 gospodarstwo miało około 350 ha a w roku 1930 powierzchnia posiadłości wynosiła około 280 ha.
Po wojnie w dworze znajdowała się szkoła, potem dom opieki a od roku 1959 szkoła ogrodnicza z Opatówka z internatem. Funkcjonowała do roku 1991.
Do dziś zachował się park krajobrazowy o powierzchni około 3,4 ha i dwór. W parku znajduje się kwietnik i staw. Drzew jest bardzo mało. Za płotem były, a dziś już nie istnieją, dwie obory, stodoła, kuźnia i spichlerz.
Zgodnie z wolą babki
W roku 1970 nadbudowano część dworu, w miejsce poddasza znajdującego się od wejścia frontowego powstało piętro mieszkalne. Od tego czasu stan techniczny dworu stopniowo podupadał a w roku 2000 dwór z parkiem przejęło Kaliskie Towarzystwo Opieki Paliatywnej, którego celem jest poprawienie jakości życia nieuleczalnie chorych. W tym samym roku rozpoczęto adaptację pomieszczeń na hospicjum. Po siedmiu latach remontu otwarto placówkę. Prowadzi ją Niepubliczny Zakład Medycyny Paliatywnej w Kaliszu. Świadczenia są nieodpłatnie w oparciu o umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Budynek ma powierzchnię około tysiąca m kw. Na piętrze są łóżka dla osób hospitalizowanych na dole pomieszczenia gospodarcze i reprezentacyjne, gdzie odbywają się zajęcia, minikoncerty i spotkania towarzyskie.
Przejęcie posiadłości na hospicjum spotkało się z życzliwością przebywających zagranicą krewnych ostatniej mieszkanki Rożdżał, Rozalii Gościmskiej. Zgodzili się na działalność hospicjum zgodnie z wolą ich babki. W holu hospicjum wiszą trzy fotografie byłych właścicieli majątku. Wszyscy pochowani zostali w grobowcu rodzinnym na cmentarzu parafialnym w pobliskiej Tłokini Kościelnej.
Dawni właściciele
* Wśród zdjęć wyróżnia się portret Juliusza Gościmskiego herbu Grabie (1843-1923), syna Michała Gościmskiego i Rozalii Tumanowicz. Był on ziemianinem, obywatelem kaliskim, uczniem gimnazjum kaliskiego, powstańcem styczniowym w roku 1863. Wtedy miał 20 lat. Za uczestnictwo w powstaniu Instytut Pamięci Narodowej uznał go za weterana walk o wolność i niepodległość Polski. Był on od roku 1876 właścicielem majątku Krągola, a później przejął Rożdżały od teścia, Juliana Czartkowskiego. Jego żoną była Alicja Czartkowska.
* Na kolejnej fotografii są Brunon Suski z żoną Rozalia Gościmską-Suską, właściciele majątku w latach 1918-40. Byli oni rodzicami Stanisława Suskiego, który urodził się w Rożdżałach w 1912 roku. Rozalia Suska (1879-1971) posiadała majątek ziemski w Rożdżałach, a Brunon oddzielny majątek w Laskach.
* Na trzecim portrecie jest Zofia Maria Gościmska (1882-1942), córka Zygmunta Gościmskiego i Marii Plucińskiej. Jej rodowym majątkiem były Rożdżały. Siostrą jej była Maria Alicja Gościmska, która zajmowała się niewidomymi. Gdy w czasie okupacji wróciła do Rożdżał, hitlerowcy ją zamordowali.
* * *
Z racji przeznaczenia zabytkowego dworu na stacjonarne hospicjum nie można go zwiedzać. Artykuł napisałem ze względu na zasługi byłych i potrzeby obecnych mieszkańców, które należy spopularyzować.
Dodaj komentarz