Baligród przed wojną zamieszkiwały trzy społeczności, stały też trzy świątynie.

Synagoga przetrwała zagładę Żydów, rozebrano ją w 1960 roku. Stary kościół stoi do dziś, po wybudowaniu nowego służy jako kaplica cmentarna. Greckokatolicka cerkiew Zaśnięcia Matki Boskiej… przetrwała deportację wiernych. I wszystko wskazuje na to, że zostanie uratowana.

Sto lat służyła ludziom

Murowaną cerkiew wzniesiono w roku 1829 roku w miejscu poprzedniej, drewnianej, która stała tu od XVIII wieku. Ufundował ją  ówczesny właściciel miasteczka, Onufry Karsznicki. Sto lat później wyremontowano ją i przebudowano przydając drewnianą kopułę. Po wojnie w Baligrodzie zostali tylko katolicy. Żydów nie było już od 1942 roku, grekokatolików wywieziono na wschód. Cerkiew została bez wiernych. Sprzęty liturgiczne i część wyposażenia zabrali w roku 1947  żołnierze Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Dokąd? Ja nie wiem. W zbiorach Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku widziałam XVII-wieczną ikonę Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

Świątynia bez wiernych

Wkrótce rozkradziono resztę. Od roku 1949 cerkiew wykorzystywana była jako magazyn, potem stała pusta i niszczała. Pierwszą próbę remontu podjęto w 1991 roku, ale zakończył się jedynie (lub aż) załataniem dachu. Pomogło na krótko. 10 lat później zapadła się kopuła. W roku 2003 grekokatolicki kapelan Wojska Polskiego ks. Miron Michajłyszyn rzucił ideę, by właśnie tu była świątynia ordynariatu polowego. 15 sierpnia tego roku, w Dzień Wojska Polskiego, odprawił pierwsze od czasów wysiedleń nabożeństwo. Tak się jednak nie stało.

Nadzieja na ratunek

W 2004 roku grupa pasjonatów powołała Stowarzyszenie Ratowania Cerkwi w Baligrodzie, rok później gmina przekazała budynek na własność stowarzyszeniu. Teraz ogrodzony jest płotem, widać nowy drewniany bęben kopuły. Na murowanej parawanowej dzwonnicy bez dzwonów wiszą banery informujące, że remont wspiera Ministerstwo Kultury.

Przeczytaj także...

Baligród. A gdzie są ukraińskie groby?

Autorka: Małgorzata Raczkowska

Baligród ma ważne miejsce w wojennej i powojennej historii regionu. Najpierw Niemcy wymordowali Żydów, potem była krwawa wojna domowa, wreszcie wysiedlono obywateli narodowości ruskiej...

Warszawa. Polin: tysiąc lat historii Żydów w Polsce

Autor: Cezary Rudziński

Rozległa stała ekspozycja muzeum Polin jest niezwykle bogata w warstwie informacyjno-faktograficznej oraz w artystycznej i wizualnej prezentacji tysiącletniej przeszłości życia żydowskiej mniejszości na ziemiach polskich w różnych ich okresach i granicach.

Baligród. Kirkut na wzgórzu za wsią

Autorka: Małgorzata Raczkowska

Na niewielkim wzgórku za zabudowaniami z traw wystają macewy. Piaskowiec, łupek, wapień… – stojące, przekrzywione, przewrócone… Podnosić upadłe macewy zakazuje żydowska tradycja. Muszą zostać tak jak pochylił je czas.

Poczytaj więcej o okolicy:

Sanok. Sztuka sakralna, sztuka cerkiewna

Hoczew. Galeria Zdzisława Pękalskiego

Solina. Jezioro na przedpolu Bieszczadów

Górzanka. Inny ikonostas i jaja dla strażaków