Płock
„Credo” z romańskich wrót
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Z kruchty katedry płockiej do jej wnętrza przechodzi się przez romańskie wrota. Piękne, niezwykłe. Chciałoby się tylko powiedzieć: jaka szkoda, że to kopia, a nie oryginał. Ale ta kopia jest warta zachodu.
Powstała w latach 1971-81 w Pracowniach Konserwacji Zabytków w Szczecinie i w Warszawie i jest wierną repliką oryginału, który znajduje się w Soborze św. Sofii w Nowogrodzie Wielkim w Rosji.
Wiadomo, że drzwi płockie zostały ufundowane przez biskupa Aleksandra z Malonne jako wejście do nowego kościoła romańskiego, którego budowę zakończono w 1144 r. Zostały odlane w brązie w latach 1152-54 w magdeburskiej ludwisarni, działającej przy katedrze, zarządzanej przez biskupa Wichmana z Wetynu. Obaj biskupi i odlewnicy: mistrz Riquin i pomocnik Waismuthem uwiecznieni zostali na drzwiach wśród reliefów, podpisując się niejako pod dziełem. Nie wiadomo, kiedy dokładnie i w jakich okolicznościach drzwi opuściły Płock – zostały wywiezione. Przyjmuje się, że stało się to pod koniec XIII w., a w soborze zamontowano je na początku XV w., o czym świadczy dodana figurka trzeciego odlewnika mistrza Abrahama, odpowiedzialnego za wyryte na kwaterach ruskie napisy. Drzwi w Nowogrodzie, wielokrotnie rozmontowywane i montowane na nowo mają poprzestawiane kwatery, gdyż nie znano prawdopodobnie klucza do odczytania ich treści.
Porta Fidei
46 brązowych kwater różnej wielkości, przybitych do drewnianego podłoża, ujęto w wypukłe listwy bordiur, których ornamentem są zróżnicowane roślinne wici. Większość z nich opatrzonych jest łacińskimi inskrypcjami, również ruskimi datowanymi na XV w. Dwie niejednakowe kołatki o lwich paszczach są istotnym elementem ikonograficznego przedstawienia treści. Reliefy zawierają sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Drzwi są dosłownie „Podwojami wiary” – Porta Fidei. Nie przedstawiają życia Jezusa, lecz obrazują wyznanie wiary – Skład Apostolski.
Sceny ilustrują Credo i to jest klucz do ich odczytania. Jest więc Stworzenie Ewy i Grzech Pierworodny jako ilustracja Wierzę w Boga Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela Nieba i Ziemi…, jest Ukrzyżowanie dla Umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion… , kołatka z lewego skrzydła drzwi w kształcie paszczy lwa, z której sterczy pięć głów (środkowa ma mitrę biskupią) opatrzona została ruskim napisem AD POŻARIJE GRISZNYCH – to ilustracja średniowiecznego wyobrażenia piekła dla Stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych… Triumf cnoty nad wadami, przedstawiony w scenie z wojownikami depczącymi pokonanych, z których jeden godzi włócznią w serce pokonanego to ilustracja Grzechów odpuszczenie… Drzwi płockie są swoistym katalogiem cnót i wad i ich średniowiecznej symboliki. Jedną z nich są figurki smoka – alegorii Herezji, wad pogańskiego życia.
Królewskie grobowce
Płocka Bazylika katedralna o trzech nawach ma dwie wieże, kopułę, cztery kaplice boczne. Jedna z nich, usytuowana pod wieżą północną, jest Kaplicą Królewską. Czarny marmurowy sarkofag z białym alabastrowym orłem i złotymi insygniami królewskimi kryje szczątki Władysława Hermana i Bolesława III Krzywoustego oraz piętnastu książąt mazowieckich. Na sarkofagu napis DOMINI ET HAEREDES (władcy i dziedzice).
Warto wiedzieć
Wielokrotnie niszczona i przebudowywana katedra płocka ma wygląd będący wynikiem przebudowy z lat 1901-03. Szczyt fasady zdobią tablice herbowe czterech biskupów płockich, m.in. Aleksandra z Malonne. Współczesny kamienny arkadowo-kolumnowy portal wieńczy tympanon przedstawiający scenę ofiarowania Matce Bożej Mazowieckiej.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz