Czersk
Gród zielonego smoka Wywerny
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Zamek w Czersku już w XII w. stał się kasztelanią, a około roku 1252 przeniesiono do niego archidiakonat, dzięki czemu gród stal się ważnym ośrodkiem władzy zarówno politycznej, jak i kościelnej. W tym samym okresie rozpoczął funkcjonować w nim targ, a książęta mazowieccy ulokowali swoją stolicę. Około roku 1350 Czersk otrzymał prawa miejskie. Był więc, aż do przeniesienia w XVI w. książęcej siedziby do Warszawy, stolicą Księstwa Mazowieckiego.
Okrutny Konrad i Mazowiecki i jego następcy
Zapisał się w dziejach także mniej chwalebnymi wydarzeniami, np. Konrad Mazowiecki więził w zamkowej wieży południowej ? Więziennej, swoich konkurentów do panowania w Krakowie ? książąt: śląskiego Henryka I Brodatego (1165-1238) i krakowskiego oraz sandomierskiego Bolesława V Wstydliwego (1226-79). Przy czym pierwszego z nich w wyjątkowo okrutny sposób. W specjalnej skrzyni, z której wystawała mu tylko głowa i kończyny. Dopiero żona śląskiego księcia, Jadwiga, wybłagała u Konrada litość dla męża.
Z Czerska władzę sprawowali później także m.in. wnuk Konrada Mazowieckiego ? Konrad II (1250-94) oraz wspomniany już Trojden I ? założyciel dynastii, która rządziła Mazowszem aż do jego włączenia do Korony w roku 1526. Ostatnim władcą był Janusz I, który wzniósł murowany zamek i znaczną część umocnień. Przeniesienie przez niego książęcej stolicy do Warszawy zapoczątkowało stopniowy upadek roli i znaczenia Czerska. Sporo na rzecz grodu zrobiła rządząca Mazowszem królowa Bona. Ale było to miasto drewniane, niszczone przez pożary, a zwłaszcza przez szwedzki ?potop?. Dopiero w XVIII w. dzięki staroście czerskiemu i marszałkowi wielkiemu koronnemu Franciszkowi Bielińskiemu ( 1683-1766) miasto odzyskało trochę dawnej rangi stając się siedzibą sądu grodzkiego i ziemskiego. On też polecił zbudować, zachowany do naszych czasów, arkadowy most nad fosą do Wieży Bramnej. Po III rozbiorze Polski miasto straciło jednak znaczenie, a po upadku Powstania Styczniowego władze rosyjskie odebrały mu w 1869 r. prawa miejskie.
Nowe życie starych ruin
Do tutejszych zabytków, poza zakonserwowanymi ruinami zamku oraz średniowiecznym układem architektonicznym obecnej wsi, zaliczany jest także kościół parafialny p.w. Przemienienia Pańskiego z lat 1805-6, z neobarokową wieżą z 1868 r., przebudowany w 1900 r. Ruiny zamku są muzeum z biletami wstępu. Z dobrą informacją na specjalnych tablicach na murach o jego przeszłości oraz ludziach z nim związanych. Na część murów obronnych można wchodzić po zbudowanych w trakcie odbudowy i konserwacji schodach. Z kilku poziomów wieży bramnej roztaczają się widoki na cały zamek i jego okolice.
W dawnych komnatach, zwłaszcza kasztelańskiej i tronowej, są stałe ekspozycje, organizowane są również wystawy. W wiacie na zamkowym dziedzińcu można coś wypić i przekąsić oraz zapoznać się ze stylizowanymi na średniowieczne zbrojami, strojami i bronią. Zaś w kilku namiotach kupić różne pamiątki. Ewentualni postrzelać do tarczy z łuku, czy obejrzeć inscenizowane dawne pojedynki rycerskie.
Unikatowa szkuta wiślana
Z zamkiem w Czersku i pobliskim prakorytem Wisły związana jest także inna, jak najbardziej współczesna historią. W 2009 r. w Gospodarstwie Agroturystycznym Dworek Czersk odkryto wrak dawnego statku rzecznego. Unikatu, co podkreśla poświęcony mu specjalny folder ?Szkuta Czerska ? Perła w koronie Mazowsza? wydany przez Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej w Górze Kalwarii. Historię i efekty tego odkrycia dokumentuje przenośna wystawa fotograficzna (ostatnie zdjęcie w galerii). Resztki tej drewnianej szkuty wiślanej z II połowy XV w. przeznaczonej prawdopodobnie do przewozu zboża i innych towarów do Gdańska, zostały przez specjalistów wydobyte w br. i są obecnie konserwowane, co potrwa kilka lat.
Dotychczas wiślane statki rzeczne z tego okresu znane były wyłącznie z opisów, rycin, czy obrazów takich, jak ?Widok Warszawy od strony Pragi? Canaletta. Wydobyta szkuta miała około 30 m długości i 7,4, m szerokości na śródokręciu, przy szerokości dna 5,45 m. Wysokość jej burt wynosiła 1,45 m. Na 21-metrowym maszcie zawieszona była reja o długości 14 metrów z żaglem rejowym o powierzchni 224 m?. Statek mógł ważyć 35 ton, obsługiwany był przez 16-20 flisaków. Ze stanu oraz położenia tego wraku wynika, że użytkowany był ponad 60 lat, prawdopodobnie uległ on katastrofie i zatonął w dawnym korycie Wisły. Góra Kalwaria zabiega, aby po konserwacji wrak tej szkuty wrócił do Czerska i stał się jeszcze jedną jego atrakcją.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz