Czersk
Gród zielonego smoka Wywerny
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Patrząc na te ładnie odrestaurowane ruiny średniowiecznych wież oraz położoną u ich stóp wieś liczącą obecnie niespełna 770 mieszkańców, trochę trudno sobie wyobrazić, że była to w przeszłości stolica Mazowsza.
Było to wszak samodzielne księstwo włączone do Korony dopiero w 1526 roku, po bezpotomnej śmierci jego ostatniego władcy z rodu Piastów, księcia Janusza III (1502-26). Gród i miasto ważne w średniowieczu, z bogatą historią, tajemnicami oraz legendami. Dziś Czersk, bo o nim oczywiście mowa, leżący w gminie Góra Kalwaria i odległy od jej siedziby zaledwie o kilka kilometrów, jest przede wszystkim atrakcją turystyczną. Licznych, zwłaszcza od wiosny do jesieni, gości przyciągają te ruiny, przeszłość i legendy oraz imprezy wewnątrz średniowiecznych murów.
To jedno z najstarszych i najważniejszych w przeszłości obok Płocka, a później Warszawy miast Mazowsza, ma bowiem imponującą historię. Osadnictwo na nadrzecznej skarpie ? w ciągu wieków nurt Wisły odsunął się od niej o kilkaset metrów, a w starorzeczu powstało Jezioro Czerskie ? rozpoczęło się w epoce kamiennej. W wiekach VII-VIII istniała tu już osada, której rozwojowi sprzyjało położenie na skrzyżowaniu ważnych wówczas szlaków handlowych z Pomorza oraz Śląska na Ruś oraz przy dogodnej przeprawie przez Wisłę.
Magnus, syn Harolda II
W wieku XI na wzgórzu wzniesiono pierwszy, drewniany gród otoczony wałami. Jego pierwszym komesem ? palatynem był Magnus, najprawdopodobniej królewicz, syn angielskiego króla Harolda II (1022-66), który poległ w krwawej bitwie z Normanami dowodzonymi przez Wilhelma Zdobywcę pod Hastings. Synowie pokonanego musieli uciekać z kraju, Magnus ? szczegóły pomijam ? trafił na Mazowsze. Nie jest to tylko legenda, gdyż jego imię pojawiło się w Kronice Galla Anonima. W 1966 roku, jak można przeczytać w przewodniku turystycznym ?Szlakiem książąt mazowieckich? autorstwa Daniela Sukniewicza i Piotra Marczaka wydanym w 2015 r. przez MROT, podczas prac wykopaliskowych na terenie dawnego kościoła grodowego odkryto niezwykły pochowek.
W trzymetrowej długości drewnianej, okutej żelazem trumnie znajdowały się szczątki kogoś bardzo znaczącego. Ze złotym pierścieniem na palcu lewej ręki, a obok zwłok mieczem i włócznią, przy nogach zaś wiaderkiem do pojenia konia. To prawdopodobnie grób Magnusa, który przywiózł ze sobą rodowy herb: dwunogiego smoka ? Wywernę. Owianego później w Czersku legendą i wprowadzonego na tarczę herbową przez Trojdena I (ok. 1284-1341) księcia czerskiego, później także warszawskiego i liwskiego.
Od drewnianego grodu do ceglanego zamku
Wróćmy jednak do historii grodu i rozwijającego się u jego podnóża podgrodzia. Które, także jako obecna wieś Czersk, zachowało średniowieczny układ urbanistyczny. Z czasem, po pożarach i zniszczeniu zamku w XIV w. w rezultacie najazdu Litwinów, wzniesiono kamienno-ceglane mury, wieże i inne obiekty zamkowe. Te jednak, poza wspomnianym kościółkiem pośrodku grodu, znajdowały się tylko przy murze obronnym po prawej stronie za Wieżą Bramną z XIV-XV w, oraz po przeciwnej stronie, między pozostałymi wieżami. Reszta przestrzeni wewnętrznej przeznaczona była na przyjmowanie ludności podgrodzia i jej dobytku w przypadku zagrożeń wrogim najazdem. Świetnie widać to na rysunkach ? rekonstrukcjach i ich opisach na tablicach umieszczonych na wewnętrznej stronie murów obronnych.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz