Na prawym brzegu Dunajca, na terenie należącym do wsi Biskupice Radłowskie, po dwu stronach drogi (nr 975), znajdują się dwa cmentarze z I wojny światowej.

Zatrzymać się warto przy tym po północnej stronie drogi, cmentarzu nr 258, bo jest tam trochę miejsca, które może służyć za parking. Ten cmentarz jest większy, rozleglejszy, łatwiej zauważyć go z drogi.

Cmentarz nr 258

Jego powierzchnia przekracza 2 ha rozpiętość ośmiokątnego założenia przekracza 52 metry. Dokoła szczere pole, raczej łąka czy ugór, i wał przeciwpowodziowy trzymający w ryzach Dunajec. Teren cmentarza otoczony betonowym murkiem. Pośrodku dominuje wysoki 11-metrowy smukły obelisk zwieńczony krzyżem. Na nim niemieckie inskrypcje. Napisy brzmią: Wspólna nam myśl I tęsknota, do śmierci nas gna – zwycięstwo oraz Jak jutrzenka zwiastuje ranne słońce, tak potok krwi z naszych ran zwiastował dzień zwycięstwa. Cmentarz zaprojektował Robert Motka.

Znajduje się tu 30 mogił zbiorowych, oraz 61 grobów pojedynczych. Pochowano w nich 402 żołnierzy poległych od grudnia 1914 do marca 1915 roku. Spośród nich 329. należało do armii austrowęgierskiej, 17. do niemieckiej i 48 do rosyjskiej.

Cmentarz nr 257

Znacznie mniejszy od sąsiedniego, o powierzchni blisko 900 m kw. Ma plan elipsy i położony jest niczym wyspa pośrodku uprawnego pola. A może prastary kurhan? Grodzisko? Wyznacza go kępa starych drzew i kamienny murek. Wewnątrz cztery zbiorowe mogiły, na każdej z nich tablica z napisem: nieznani rosyjscy żołnierze. W centrum niewielki kopiec na którym stoją cztery betonowe przypominające prawosławne krzyże zwrócone ku sobie. W grobach pojedynczych pochowano 5 oficerów. W sumie spoczywa tu 206 bezimiennych żołnierzy poległych w maju 1915 roku. Co ciekawe, to chyba jedyny cmentarz z I wojny w regionie, na którym pochowano tylko wrogich, rosyjskich żołnierzy. Założenie zaprojektował Johann Watzal.

Warto wiedzieć

To tylko dwa z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie.

Przeczytaj także...

Czerwińsk nad Wisłą. Smętne echa minionej sławy

Autor: Cezary Rudziński

Trudno uwierzyć, że niegdyś było to miasto ważne w naszej historii, do którego zjeżdżali królowie, książęta i papiescy legaci. A tutejsze opactwo należało do najbogatszych instytucji kościelnych na Mazowszu.

Wysota. Zagubiony cmentarzyk pod szczytem

Autorka: Anna Ochremiak

Gdy Dušan Jurkovič projektował cmentarz, pola i łąki sięgały pod sam szczyt. Gdy po wysiedleniach Łemków zbrakło tu ludzi, którzy uprawialiby pola, porosły je krzaki, potem drzewa. Dziś cmentarz ukryty jest w bukowym lesie.

Dwernik Kamień. Dydaktyczną ścieżką na sam szczyt

Autor: Andrzej Węgrowicz

Pod szczytem dochodzimy do grzebienia wychodni skalnych, już nieco obsiedzianych przez pierwszych wiosennych turystów. Nie ma tu lasu, jedynie mocno powykręcana przez wiatr buczyna karłowata.

Poczytaj więcej o okolicy:

Ciężkowice. W Skamieniałym Mieście

Wierzchosławice. Muzeum w rodzinnej wsi premiera Witosa

Bobowa. Interaktywnie od koronek do synagogi

Zakliczyn. Bo słudzy biegali za kluczem