W Jarosławiu, na rynku przed ratuszem stoi studnia. Wygląda na starą, ale nie znajdziemy jej na przedwojennych zdjęciach.

Bo choć to średniowieczna studnia miejska wydrążona została prawdopodobnie w końcu XV stulecia, to dla współczesności odkryto ją dopiero w roku 1965, podczas prac nad zabezpieczeniem fundamentów starych kamienic. Bo warto wiedzieć, że pod większością budynków Starego Miasta istniały wielokondygnacyjne piwnice.  W czasach świetności miasta służyły do składowania  towarów. Wtedy zadbane i konserwowane, z czasem porzucone zostały i zapomniane. Przypominały o nich coraz częściej coraz groźniejsze katastrofy budowlane.

By uratować miasto

W ocalenie miasta zaangażowano Przedsiębiorstwo Robót Górniczych z Bytomia. Plan  opracował zespół naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie pod kierunkiem prof. Feliksa Zalewskiego. Już podczas prac interwencyjnych odkryto komory i chodniki podziemne położone na różnych głębokościach i zaprojektowano podziemną trasę turystyczną o długości około 150 m i różnicy poziomów ok. 8 metrów. Jednak na jej otwarcie trzeba było czekać bez mała 20 lat, aż do 1984 roku. Teraz też ma się świetnie, przyjmuje turystów, a nosi imię jej inicjatora, prof. Feliksa Zalewskiego.

Wróćmy jednak do studni

Odkryta podczas prac zabezpieczających, zyskała nową, współczesną cembrowinę i drewnianą obudowę na powierzchni. Choć dawniej sięgała wgłąb do 50 metrów (warstwy wodonośne znajdują się pod pokładami lessu na głębokości około 30 m), dziś  jest płytka. Nie wiem, czy jest w niej woda. Wydaje mi się, że jest to tylko taka atrapa, choć bardzo ładna. Jest jednym z symboli starego miasta.

A piękne panny z Jarosławia?

Brak wody w studni jest jej poważnym defektem. Podobno to właśnie jej zawdzięczały mieszkanki Jarosławia szczególną urodę.  Kąpały się , piły i były najpiękniejszymi pannami w okolicy.  A jako że w XVI w Jarosław był jednym z ważniejszych miast handlowych w tej części świata, sława działania wody szybko rozniosła się po okolicy, a wkrótce po całej Europie. Przyjezdne panny wręcz oblegały studnię? Zamknięto ją więc i zasypano.  I zapewne zdecydowali o tym mężczyźni. Ale po co?

Przeczytaj także...

Kraków. Kościół św. Barbary, mojej patronki

Autorka: Barbara Górecka

Z kościołem św. Barbary związane jest też podanie mówiące, że został on wykonany przez murarzy krakowskich, jako wotum, a do wzniesienia jego użyto cegły pozostałej z budowy kościoła Mariackiego.

Nowe Miasto nad Metują. Rezerwat historyczny wokół rynku

Autor: Cezary Rudziński

W latach 1951-54 przeprowadzono rewitalizację zabytkowego centrum i przekształcono je w miejski rezerwat historyczny. Jego rdzeń stanowi podłużny rynek – Husovo námesti, o kształcie nieco nieregularnego prostokąta.

Krosno. Kamienice, podcienia i wykopaliska

Autorka: Barbara Górecka

W latach 1999-2000 na rynku prowadzono badania archeologiczne. Ujawniły one cenne relikty dawnej infrastruktury miejskiej: wodociągi, kramy kupieckie, studnie kanały ściekowe i fragmenty dwóch okazałych budowli. Długo trwała dyskusja, co z tym począć wreszcie... zasypano.

Poczytaj więcej o okolicy:

Sieniawa. W rodowej siedzibie Czartoryskich

Krosno. Rzut oka na dzieje stolicy szkła

Łańcut. Storczykarnia, czyli w świecie kwiatów

Przemyśl. Twierdza w Muzeum Narodowym