Strzegom
Kamienne gotyckie koronki
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Strzegom kojarzy się zazwyczaj kamieniołomami, z których pochodzą okładziny prestiżowych budynków, a i bogate nagrobki. Mniej znane są kamienne zabytki strzegomskie.
Początki Strzegomia sięgają X wieku. Miasto rozwijało się bardzo intensywnie do XVII wieku, kiedy to wojna trzydziestoletnia zniszczyła niemal zupełnie budynki, a zaraza wyludniła miasto. Wojna trzydziestoletnia przerwała rozkwit całego regionu Dolnego Śląska. A wszystko pod przykrywką obrony i walki o wiarę. W czasach renesansu miasto przeżywało i swój renesans; po upadku państwa Pruskiego nastąpił okres stagnacji, by w połowie XIX wieku nabrać nowych sił dzięki wybudowanym połączeniom kolejowym. Ostatni cios zadała druga wojna światowa. Źródła podają, że w wyniku działań wojennych 80 proc budynków zostało zniszczonych; reszty dokonała Armia Czerwona stacjonująca w Strzegomiu po 1945r.
Gotycka perła Strzegomia
Na szczęście mury największego zabytku Strzegomia gotyckiej bazyliki p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła nie uległy zniszczeniu. Naruszoną konstrukcję dało się uratować, dach świątynia dostała nowy, a wyposażenie wnętrza, poza nielicznymi ocalałymi detalami, pochodzi z darów innych świątyń dolnośląskich. Pierwotny kościół został wzniesiony przez zakon joannitów w 1180 roku. Zakon został zawiązany w Jerozolimie w 1130 r., a już pół wieku później jego przedstawiciele znaleźli się na Śląsku. Obecna budowla została zakończona w 1390 roku, i jest to dzieło mistrza Jakuba ze Świdnicy. Budowla wzniesiona jest z łomu granitowo-bazaltowego, z zewnątrz nie tynkowana, bogato dekorowana rzeźbą w piaskowcu. Na zewnątrz świątynię wzmacniają łuki oporowe. Kościół ma dwie wieże nierównej wysokości, bo jedna z nich nigdy nie została ukończona. Szczyty transeptu i fasady ceglane, ozdobione blendami z białym tłem. Jest to element charakterystyczny dla gotyku szkoły wrocławskiej.
Na szczególną uwagę zasługują portale i tympanony. To właśnie tam uzewnętrznia się cały artyzm, precyzja i doskonałość koronkowych dekoracji w kamieniu. To trzeba zobaczyć!
Bazylika jest trójnawowa, pięcioprzęsłowa. Piękne sklepienie bardzo skomplikowane ? sieciowe, krzyżowe i gwiaździste. Żebra sklepienia spływają na kamienne wsporniki zakończone kamiennymi rzeźbieniami. Wiadomości są z przewodnika, ale naprawdę po wejściu do wnętrza wszystko widać i staje się zrozumiałe.
We wnętrzu kościoła
We wnętrzu zachowały się fragmenty polichromii na ścianach, nagrobki i epitafia XVI-XVII wieczne. Wzruszający jest nagrobek dziewczynki. Ciekawe kamienne sakramentarium w formie wieży, i ambona z 1592r. rzeźbiona w piaskowcu. Czaszę ambony podtrzymuje Mojżesz. Kościół w swojej historii był katolicki, protestancki i ponownie katolicki. Każdy z tych okresów odcisnął swoje piętno. Obecnie w neogotyckim ołtarzu głównym (tryptyk) umieszczona jest gotycka figura z pocz. XIV w. dwumetrowej wysokości Matki Boskiej Strzegomskiej z Dzieciątkiem.
Świątynia jednorazowo może pomieścić do 4000 wiernych i jest jedną z największych na Dolnym Śląsku. Ponieważ po zniszczeniach wojennych nie zachowało się dawne wyposażenie renesansowo-barokowe, ogromne wnętrze robi wrażenie nieco pustego. Ta pustka pozwala na doznanie, ?poczucie? gotyku w całym jego majestacie i pięknie.
Warto zobaczyć
Strzegom może się pochwalić trzema kościołami filialnymi:
* św. Barbary z XIV w. w budynku dawnej synagogi,
* również czternastowiecznym kościołem pw. św. Jadwigi; pierwotnie pełnił funkcję przyszpitalnej i cmentarnej kaplicy,
* kościół pw. św Antoniego niedaleko bazyliki jest unikatowy w swoim charakterze. Czas jego powstania to XIV w., umieszczony w bastei murów obronnych miasta. Łączył dwie funkcje: sakralną i obronną.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pisz razem z nami
Dlaczego otwarty? Bo jego pisanie nigdy się nie kończy... Bo może go pisać każdy, także Ty...
przyślij swój tekst i zdjęcia
Strzegomska bazylika jest niesamowita. Widziałam ja pierwszy raz z daleka w nocy podświetloną. Nie mogłam się wtedy zatrzymać, nie zależało to ode mnie. Ale następnym razem nie odpuściłam. Namawiam, tam trzeba pojechać.