Metz
Katedra ze złotego kamienia
Dworzec SNCF, olbrzymia granitowa budowla z wieżą z 1900 r., w mieszance stylów neo-historycznych, nadaje ton dzielnicy wokół. Zbudowana została jako Neustadt przez Niemców okupujących Metz w latach 1870-918. To „Ville Allemande” – miasto niemieckie.
Jednak im bardziej oddalamy się od tej dzielnicy krajobraz się zmienia. Chodzimy średniowiecznym układem ulic, pojawiają się złote gotyckie zabytki i piękna architektura. Różnicę widać gołym okiem.
Słoneczny kamień
Katedra św. Szczepana (Saint-Étienne) jest imponującą i majestatyczną budowlą, zbudowaną z kamienia zwanego słonecznym, wydobywanego w Lotaryngii w Jaumont. To kamień wapienny, półmiękki, który eksploatowany był już w epoce galijsko-rzymskiej, a jego żółty kolor nadają mu obecne w nim tlenki żelaza. Katedra zlokalizowana jest na miejscu innych budowli sakralnych, zniszczonych już w czasach wczesnego średniowiecza.
Budowę obecnej katedry rozpoczęto w 1240 r. a ukończono w 1552 r., jednak – to zdumiewające – świątynia obejmuje właściwie dwa budynki: katedrę i kolegiatę Notre-Dame-la-Ronde, zbudowaną około 1186 r. Świątynie zostały przerobione tak, żeby tworzyć jedność. Przyczynił się do tego jeden z najsłynniejszych architektów Pierre Perrat, który najpierw wyburzył ścianę pomiędzy nimi.
Ogrom i innowacje
Dwie wieże katedry wyznaczają skrzyżowanie tych dwóch kościołów. Portal Matki Boskiej, obecne wejście do katedry, był jednym z portali Notre-Dame-la-Ronde. Wielkość we wszystkich wymiarach jest w katedrze św. Szczepana cechą wyróżniającą. Zbudowana została na areale 3500 m kw. Nawa główna, wysoka na 41,41 m, jest trzykrotnie wyższa od naw bocznych, które mają po 14 m wysokości. Dwie wieże katedry mają wysokość 69 i 90 m (wieża Mutte). Powierzchnia witraży wynosi 6496 m kw. a średnica rozety zachodniej – 11,25 m! Dzięki swoim iglicom i wysokości nawy głównej katedra wydaje się wznosić ku niebu. To jedna z zasad stylu gotyckiego – bliżej Boga i więcej światła dzięki wysokim wydłużonym oknom i witrażom. Aby osiągnąć takie imponujące wymiary architektura gotycka w katedrze w Metz wprowadziła innowacje. Ściany na zewnątrz podtrzymują „latające przypory”, a wewnątrz zastosowano ostre łuki i żebrowane skrzyżowania, które odpierają nacisk wywierany przez ściany. Katedra ozdobiona jest obficie rzeźbionymi w kamieniu Jaumont koronkami, widocznymi w misternie rzeźbionych dekoracjach.
Portale były kilkakrotnie modyfikowane w zakresie zdobnictwa. Przez połączenie budynku katedry i kolegiaty do XVIII w. wejście do katedry znajdowało się od strony południowej, co jest dość rzadkie w obiektach sakralnych. To obecnie portal Matki Boskiej. Ostatnia modyfikacja przeprowadzona została podczas okupacji. Niemiec Paul Tomow zastąpił oba portale – zachodni i południowy – neogotyckimi dziełami z kamienia Jaumont. Obecnie wejście prowadzi ponownie przez portal Matki Boskiej, przedstawiający epizody z życia Marii, natomiast zachodni opatrzony jest Sądem Ostatecznym i Chrystusem prowadzącym ludzi do życia wiecznego.
Ogromne witraże
Jakaż pasja musiała przyświecać architektom, rzemieślnikom i fundatorom katedry w Metz, aby wypełnić wszystkie okna witrażami. Katedra św. Szczepana posiada je ze wszystkich okresów, od XIII po XX w. Najstarszym witrażem w katedrze jest XIII-wieczne okno w południowym transepcie, ukazujące żywot św. Pawła.
Olbrzymich rozmiarów okno na zachodniej fasadzie, zwieńczone rozetą o ponad 11. metrowej średnicy, pochodzi z XIV w. i jest dziełem Hermanna de Münster, który pochowany został u podnóża zaprojektowanego przez siebie dzieła. Witraże w oknach północnego ramienia transeptu przedstawiające Koronację Marii w otoczeniu aniołów, ewangelistów i świętych wykonał Théobold de Lixheim. Po przeciwnej stronie transeptu, w południowym skrzydle również przedstawiono sceny biblijne, ale już w renesansowym wydaniu. Ich autorem był mistrz szkła ze Strasburga, Valentin Bousch, uważany za największego malarza szkła renesansowej Lotaryngii.
W XX w. kontynuowano uzupełnianie świątyni o kolejne witraże (poprzednie wyleciały podczas wojny). Sceny biblijne otaczające przedstawione centralnie Ukrzyżowanie, skomponował malarz kubista Gaston Duchamp znany jako Jacques Villon. Witraże znajdują się w kaplicy Biskupów, a artysta zaprojektował je w 1957 r. kiedy miał 82 lata. W latach 1958-68 Villon wraz z innym artystą z kręgu kubizmu, Rogerem Bissière, stworzyli projekty kolejnych okien do Kaplicy Najświętszego Sakramentu. W latach 60. XX w. okna katedry w Metz zostały pokryte scenami Grzechu Pierworodnego przez Marca Chagalla. Talent tych wszystkich artystów – malarzy szkła – wywołuje niekłamane poruszenie.
Warto wiedzieć
Smukła sylwetka katedry i gra świateł i wielobarwnych, rozproszonych refleksów to podstawowe walory powodujące, że katedrę św. Szczepana w Metz nazywa się czule Bożą Latarnią (fr. Lanterne du Bon Dieu) – tę, która rozświetla mrok.
P.S.
Po wejściu do katedry nie sposób nie zauważyć okazałej wanny. To chrzcielnica, a na rzymskim forum była po prostu łazienną wanną.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz