Kopenhaga
Królowie na konnych pomnikach
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
To on wybrał francuskiego artystę Jacquesa Saly?ego na wykonawcę dzieła. Rzeźbiarz przybył do Kopenhagi w 1753 r. i pracował w Charlottenburgu, studiując biegające luzem konie. Po pięciu latach przedstawił szkic pomnika, po dziesięciu powstał gipsowy model, ale dopiero w 1768 r.! dokonano wylewu formy w brązie, w odlewni armat przy Kongens Nytorv. To było uroczyste wydarzenie z udziałem trzystu osób z towarzystwa. Wśród nich nie było jednak króla Fryderyka V, który zmarł w wieku 42 lat w 1766r. po dwudziestu latach panowania. Po następnych trzech latach w 1771 r., dwustu żeglarzy przeciągało przez dwa dni ważący 22 tony posąg, z Kongens Nytorv na miejsce przeznaczenia. Budowa pomnika została sfinansowana przez duńską kompanię azjatycką, największą w tym czasie spółkę handlową.
Przywary i zasługi
Król Fryderyk V był hulaką i rozpustnikiem, miał jednak bardzo dobrych doradców, którym przyświecały idee oświeceniowe. Okres panowania króla był okresem spokoju, ?złotym wiekiem?. W jego spuściźnie są m.in.: powołanie w 1754 Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych na wzór francuski, której dyrektorem został Jacques Saly, wybudowanie w 1757 r. pierwszego królewskiego szpitala (w dzisiejszym tego słowa znaczeniu), z bezpłatną opieką i leczeniem ubogich. Budynek szpitala przy Bredgade, mieści obecnie Duńskie Muzeum Sztuki i Wzornictwa (Danish Museum of Art & Design). Bredgade czyli ulica skrajna, brzegowa jest arterią położoną od placu Kongens Nytorv w kierunku północno-wschodnim aż do parku Churchila.
Król Danii i… Islandii
U wylotu długiego prostokątnego placu św. Anny na Bredgade jest kolejny królewski pomnik konny ? Christiana X, króla obu wojen XX wieku. Panował w Danii latach 1912-1947 i był jedynym królem Islandii w latach 1918-1944. Pomnik, dzieło duńskiego rzeźbiarza Einara Utzon-Franka z 1954 r. przedstawia króla w mundurze, na koniu w chodzie. W taki sposób król został zapamiętany (sfilmowany i sfotografowany), gdy w czasie okupacji niemieckiej Danii wyjeżdżał codziennie konno z Amalienborgu, bez obstawy i krążył po ulicach Kopenhagi wśród mieszkańców, salutując im. Był wśród swojego narodu, dając tym wyraz opieki i współodpowiedzialności. Przejażdżki króla po Kopenhadze stały się symbolem duńskiej suwerenności, mimo wszystko. Przylgnął do Christiana X przekaz o noszeniu przez niego żółtej gwiazdy Dawida na znak solidarności z Żydami. To legenda, król gwiazdy nie nosił, tak jak nie zostali zmuszeni do jej noszenia duńscy Żydzi, do sierpnia 1943 r. chronieni przez niemiecko-duńskie rządowe relacje, kolaborację. Gdy w 1943 r. hitlerowskie Niemcy przygotowały operację deportacji duńskich Żydów, doszło do wielkiej, często spontanicznej akcji oporu i pomocy ? króla i Duńskiego Kościoła Narodowego, duńskiego podziemia? Efektem było wywiezieniem prawie wszystkich Żydów z Danii do neutralnej Szwecji. To jedno z najbardziej budujących moralnie wydarzeń z tego ponurego czasu wojny. Yad Vashem ? Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu w Jerozolimie uhonorował tytułem ?Sprawiedliwy wśród narodów świata? króla Christiana X i Danię, która jako jedyne państwo posiada ten odrębny tytuł. Christian X upamiętniony został dwoma pomnikami, poza kopenhaskim w Nakskov (1952 r.) i Aarhus (1955 r.).
Warto wiedzieć
* Niektóre pomniki powstały z inicjatywy mieszkańców i sfinansowane zostały ze zbiórek publicznych. Są autentycznym wyrazem wdzięczności narodu; dotyczy to szczególnie pomników królów Christiana IX i Christiana X.
* Obecnie (2015 r.) trudno jest dojrzeć pomnik Christiana V i docenić w pełni urok placu z powodu trwających na nim robót.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- Także o konnych pomnikach w Kopenhadze w naszym portalu
Dodaj komentarz