Czortków
Kto słyszał o Powstaniu Czortkowskim?
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W 1895 r. Hieronim Sadowski przeznaczył cały swój majątek, w tym zamek, na cele dobroczynne, ale nie zahamowało to upadku historycznej budowli. Mimo np. kupienia, a następnie odnowienia w 1937 r. jednej z zamkowych baszt przez Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, które urządziło w niej schronisko turystyczne i regionalne muzeum. Jeszcze bardziej burzliwe oraz dramatyczne były dzieje samego miasta. Zostało ono zniszczone w latach 1524 i 1549 przez najazdy turecko-tatarskie. Podczas wojen kozackich stało się jednym z centrów powstania Bohdana Chmielnickiego. Kozacy w 1655, a później Turcy w 1672 r. zajęli bowiem nie tylko zamek ale, oczywiście, i Czortków.
Od wojny do wojny
Podczas I wojny światowej miasto znalazło się pod okupacją wojsk rosyjskich. Później, od listopada 1918 do lipca 1919 r. siedzibą dyktatora Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej Ewhena Petruszewycza. W czerwcu tegoż roku odbiło je na kilka dni Wojsko Polskie pod dowództwem ówczesnego płk. Władysława Sikorskiego, ale zostało wyparte przez Ukraińską Armię Galicyjską. Polsce przywróciły Czortków oddziały gen. Lucjana Żeligowskiego 15 lipca 1919 roku. W rok później jednak przez blisko 2 miesiące podczas wojny bolszewicko-polskiej okupowała je Armia Czerwona. Dopiero więc po wypędzeniu bolszewików miasto, na 19 lat, uzyskało pokój i szanse rozwoju. W 1921 roku powiatowy Czortków w woj. tarnopolskim miał zaledwie nieco ponad 5 tys. mieszkańców, a według ostatniego w latach międzywojennych powszechnego spisu ludności już 19 038 mieszkańców. Z czego 10 504 Polaków, 4860 Żydów i 3633 Ukraińców. Agresja sowiecka na Polskę 17 września 1939 r. w porozumieniu z hitlerowską III Rzeszą oraz okres II wojny światowej przyniósł tu wytępienie większości ludności żydowskiej oraz wyjątkowo brutalne represje stalinowskie wobec Polaków.
Niezwykłe powstanie
Początkowo aresztowania i deportacje miały charakter podobny jak na innych terenach polskich okupowanych przez sowietów. 21 stycznia 1940 roku wybuchło jednak mało znane, nieprzemyślane, polskie ?Powstanie Czortkowskie? przeciwko komunistycznym najeźdźcom. Jego inicjatorzy chcieli podobno tylko zdobyć na nich broń rozbrajając miejscowy garnizon i przebić się z nią do niedalekiej Rumunii. Pociągnęło to jednak za sobą wymordowanie co najmniej kilkuset Polaków i zsyłki paru tysięcy innych. Po zmianie granic RP w 1945 r. większość tutejszych rodaków przymusowo została przesiedlona do Polski. Zabierali to, co pozwolono. Udało się im wywieźć m.in. i przekazać do kościoła dominikanów p.w. św. Jacka w Warszawie słynny obraz Matki Bożej Czortkowskiej, według miejscowej tradycji ofiarowany przez króla Jana Kazimierza.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz