Horsens
Miasto Vitusa Beringa
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Znane nazwisko, znana postać, należąca do kręgu nieśmiertelnych odkrywców i podróżników. Vitus Bering urodził się w duńskim Horsens w 1681 r. W Kopenhadze otrzymał wyszkolenie żeglarskie, a już w wieku 23 lat został zwerbowany do służby w rosyjskiej marynarce.
Prowadził dwie ekspedycje morskie, leżące w planach cara Piotra Wielkiego. W trakcie pierwszej wypłynął z Kamczatki na statku „Św. Gabriel” ku północy na wody arktyczne, udowadniając tym samym, że Azja i Ameryka nie łączą się lądem. Morze i cieśninę pomiędzy kontynentami nazwano jego imieniem. Drugą wyprawę w 1741 r., nazwaną Wielką Ekspedycją Północną lub Kamczacką ku wybrzeżom Ameryki Północnej, prowadził Bering na dwóch żaglowcach: „Święty Piotr” i „Święty Paweł”, którym dowodził Aleksiej Czirikow. Statki rozdzielone przez sztorm dotarły do różnych wybrzeży Alaski – Bering do południowego wybrzeża, Czirikow do północno-zachodniego. W drodze powrotnej odkrył Bering kilka zachodnich Wysp Aleuckich, i kierując się ku Kamczatce, złożony chorobą zawinął na bezludną wyspę Archipelagu Wysp Komandorskich, na której zmarł 8 grudnia 1741 r. Wyspa nazwana została Wyspą Beringa i jest obecnie jedyną zamieszkałą – jest tu wioska Nikolskoje.
W Horsens jest wiele trwałych śladów upamiętniających Beringa.
* W miejscu jego urodzenia stoi dom ozdobiony w 1911 r. w szczycie płaskorzeźbą przedstawiającą żaglowiec Beringa, otoczony dwoma polarnymi niedźwiedziami, symbolizującymi kontynenty azjatycki i amerykański.
* Pomnik odkrywcy z psem, przedstawiający go w chwili wypuszczenia gołębicy, stoi obecnie w przedsionku starego ratusza miejskiego – obecnie archiwum. Warto wspomnieć, że ten pomnik, autorstwa Henninga Seidelina otrzymał drugą nagrodę w konkursie komisji powołanej w 1931 r. dla uczczenia 200. lecia urodzin Beringa.
* W połowie lat 50. XX w. powstał w Horsens park jego imienia – to ogromna plantacja rododendronów. Na okalającym go murze z cegły umieszczona została tablica – mapa z patynowanej miedzi, obrazująca szlaki ekspedycji Beringa. Po obu stronach tablicy umieszczono autentyczne XVIII-wieczne działa armatnie – dar z ZSRR.
* Rzeźbiarz Kai Rugholms jest autorem spektakularnej rzeźby, umieszczonej w holu nowego budynku miejskiego ratusza w 1985 r. To odlane żeliwne buty podróżnika, z wysokimi ponad kolano cholewami.
* W 2002 r. stanęła w Horsens rzeźba – fontanna artysty Kirstena Ortweda, zatytułowana „Bering Sea”. Odlane w brązie fragmenty kontynentów okalających cieśninę umieszczone są w płytkiej sadzawce.
* W Muzeum Horsens eksponowana jest stała wystawa poświęcona Beringowi, na której m.in. znajduje się jego popiersie – symulacja wyglądu podróżnika, wykonana na podstawie czaszki. W 1991 r. rosyjsko-duńska wyprawa odkryła na Wyspie Beringa jego grób – szkielet umieszczony był w modrzewiowej trumnie, wykonanej prawdopodobnie z części rozbitego żaglowca. Szczątki podróżnika i pięciu członków jego załogi wywieziono do Moskwy na badania. Nie obyło się przy tym bez protestów ze strony miejscowej ludności. Ale Bering i jego załoga powrócili na wyspę. Już w 1992 r. odbył się ich uroczysty, z wojskowymi honorami „powtórny” pochówek.
* Największym dowodem uznania dla żeglarza jest Uniwersytet College Vitus Bering w Horsens, uczelnia o profilu budowlanym, ciesząca się międzynarodowym zainteresowaniem studentów i dysponująca nowoczesnym campusem.
Na uroczystości 200-lecia urodzin Vitusa Beringa w 1941 r. powiedziano, iż widzi się w nim niektóre z tych cech osobowych, do których Duńczycy przywiązują największą wagę: mądrość, odwagę, siłę, wiarę i pobożność. Duńczyk, którego nazwiskiem określa się – doniosłą dla ludzkości – spuściznę wypraw badawczych po Syberii i Pacyfiku.
Człowiek uczy się przez całe życie! O takim Beringu i jego cieśninie uczyłem się w szkole, ale z zaskoczeniem przeczytałem, że miał na imię Vitus i był Duńczykiem!
Uzupełniam – oto buty Vitusa Beringa w miejskim urzędzie w Horsens