Byli również więźniowie nierejestrowani, przywożeni do obozu na egzekucję, jak np. 2500 radzieckich jeńców wojennych. Do najliczniejszych grup narodowościowych w obozach należeli Żydzi, Polacy i obywatele byłego Związku Radzieckiego. Szacunkowo określono liczbę ofiar obozu Gross-Rosen na około 40 tys.

Jak powstawało muzeum

W marcu roku 1947 r. został obóz oficjalnie przekazany władzom polskim, które zajęły się uporządkowaniem obozu i zabezpieczeniem jego pozostałości. 11 września roku 1947 powstał Komitet Ochrony Gross-Rosen. Zaczęto organizować projekt, fundusze i budowę pomnika-mauzoleum. Odsłonięto go jesienią roku 1953. W mauzoleum umieszczono prochy więźniów i ziemię pobraną z obozu i podobozów. W lewym skrzydle bramy obozowej odsłonięto pierwszą ekspozycję muzealną.

W roku 1963 teren byłego obozu Gross-Rosen wpisano do Krajowego Rejestru Zabytków, co przyczyniło się do przyznania funduszy na prace remontowo-zabezpieczające. W latach siedemdziesiątych przystąpiono do rekonstrukcji kasyna SS i zmyślą o przyszłej wystawie gromadzono dokumenty i eksponaty związane z działalnością obozu. W latach 1978-82 na fundamentach kasyna SS wybudowano pawilon w którym są wystawy muzealne i sala projekcyjna Muzeum.

21 kwietnia roku 1983 powstało Państwowe Muzeum Gross-Rosen. Głównym jego zadaniem jest gromadzenie materiałów źródłowych do historii obozu, prowadzenie badań naukowych i szerzenie wiedzy na jego temat. We wrześniu 2005 roku, po wielu latach starań, teren Muzeum powiększono o historyczne skalne wyrobisko, gdzie w czasie wojny pracowali więźniowie. Teren ten ogrodzono, uporządkowano i oświetlono.

Na terenie muzeum zachowały się:

* brama obozowa wraz z dwiema przyległymi wartowniami,
* fundamenty bloków i krematorium,
* dzwon obozowy,
* części piwniczne łaźni, kuchni więziennej, tkalni oraz bloku 9 i 10,
* piec krematorium polowego,
* ściana śmierci ? miejsce masowych egzekucji więźniów (umieszczono tu tablice poświęcone ofiarom obozu),
* fragmenty ogrodzenia,
* stare wyrobisko w kamieniołomach, jedno z dwóch głównych gdzie pracowali więźniowie.

Nowymi obiektami wiernie odtworzonymi są wieża strażnicza i barak więźniarski. W roku 2010 na zachowanych fundamentach zrekonstruowano barak więźniarski nr 7 i udostępniono go zwiedzającym. W lewym skrzydle zrekonstruowano izbę więźniarską. Barak ten przeznaczony był dla 350 osób i podzielony był na dwie izby. Na jednego więźnia przypadało około 1,5 m kw., ale baraki często były przepełnione.

Przeczytaj także...

Kalisz. Szczypiorno, szczypiorniak i legioniści

Autor: Waldemar Rusek

W piłkę legioniści internowani w Szczypiornie (dziś przedmieście Kalisza) zaczęli grać jesienią 1917 roku. Historycy na różne sposoby domyślają się, co było pierwowzorem tej gry. A może legioniści sami ją wymyślili i nazwali szczypiorniak?

Horsens. Muzeum Więziennictwa… w więzieniu

Autorka: Halina Puławska

W muzealnej aranżacji wykorzystano największą na świecie kolekcję więziennych przedmiotów, wśród których są również przedmioty ilustrujące efekty codziennej monotonii lat spędzonych za kratami.

Borne Sulinowo. O ołtarzu w dawnym kinie

Autorka: Anna Ochremiak

W 1972 roku, w warszawskim kinie „Ochota” pokazywano krótki film o kilińszczakach. Była tam migawka z mszy polowej. – Ależ to mój tryptyk – rozległo się na sali. W ten sposób Jan Zamoyski dowiedział się, że jego ołtarz przetrwał wojnę.

Poczytaj więcej o okolicy:

Nysa. Miasto pod niedokończoną wieżą

Trzebnica. Opactwo cysterek św. Jadwigi

Lądek-Zdrój. Stary most, co oparł się powodziom

Wierzbna. Romański kościół i pokutne krzyże