Stara Bystrzyca
Orloj, co miał być zapchajdziurą
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Drugim jest książę (Słowacy uważają go za króla) Svätopluk (Świętopełk I Morawski, ok. 844-894), początkowo książę nitrzański, później władca Wielkich Moraw. Pozostałe popiersia, to już Słowacy zasłużeni dla kultury i historii kraju. Anton Bernolak (1762-1813), ksiądz rzymskokatolicki, językoznawca i pierwszy kodyfikator języka słowackiego oraz jeden z promotorów narodowego przebudzenia. Drugi – Ľudovit Štúr (1815-56). Najważniejszy przedstawiciel słowackiego życia narodowego w połowie XIX w, kodyfikator współczesnego języka literackiego i jeden z czołowych uczestników Wiosny Ludów na Słowacji, Powstania 1848-1849.
Kawaler Wielkiej Wstęgi Orderu Polonia Restituta
Następni, to Milan Rastislav Stefanik (1880-1919). Słowacki astronom, polityk, generał armii francuskiej, organizator legionów czechosłowackich 1914-18 w Serbii, Rumunii i Rosji. Pierwszy czechosłowacki minister obrony narodowej i, wraz z Tomaszem Masarykiem, główny twórca Republiki Czechosłowackiej w 1918 r. Ostatni, Andrej Hlinka (1864-1938), ksiądz rzymskokatolicki i czołowa postać słowackiego ruchu narodowego. Odznaczony, to chyba fakt u nas mało znany, w 1937 r. Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.
Galeria brązowych popiersi na frontonie Orloja, to tylko jedna z ekspozycji zasłużonych Słowaków. Druga mieści się na galerii pierwszego piętra z lewej strony gmachu. Są to rzeźby w drewnie topolowym wykonane przez ludowego artystę Petera Kunika z Tvrdošina. Przedstawiają ludzi zasłużonych dla religii chrześcijańskiej na Słowacji. Wśród nich są również postacie związane z Polską.
Poczet świętych
Są w nim św. Konstanty – Cyryl (827-869), filozof, teolog, misjonarz, językoznawca i tłumacz, uważny za twórcę literatury słowackiej. Wraz ze starszym bratem św. Metodym (815-885) chrystianizowali Wielkie Morawy. Ten drugi jest kolejną postacią w tej galerii. Przypomnę, że był pisarzem, tłumaczem, prawnikiem, pierwszym arcybiskupem Słowacji i legatem papieskim oraz misjonarzem. A także twórcą alfabetu starocerkiewnosłowiańskiego.
W galerii tej jest też czterech mnichów. Św. Gorazd (IX-X w.), uczeń Cyryla i Metodego, a od 868 r. arcybiskup Wielkich Moraw. Św. Andrej-Svorad (Andrzej Świerad, ok. r. 980 – 1030) urodzony w Opatowcu nad Wisłą w Małopolsce (według źródeł polskich możliwe, że w Zakliczynie nad Dunajcem), benedyktyn i pustelnik, święty patron miasta Nitra. Trzecim z tych mnichów jest, również pustelnik, św. Beňadik († 1034, zamordowany przez bandytów). Podobnie zakonnikiem był św. Bystrik ( † 1046), słowacki męczennik i biskup Nitry, który zginął podczas ataków pogan pod Budą, stolicą Węgier. Poczet ten zamyka św. Wojciech (ok. 956-997). Święty czeski i polski, drugi biskup praski, który wg. tradycji ochrzcił pierwszego króla węgierskiego, św. Stefana I. Przez pewien czas przebywał na ziemiach słowackich – stąd uwzględniono go w tym poczcie. O roli tego świętego w naszej historii oraz dziejach polskiego kościoła przypominać w tym miejscu chyba nie trzeba.
Tajemnice zegara
Najważniejszym obiektem Orloja jest, oczywiście, zegar astronomiczny z astrolabium. Zaprojektowany i zbudowany przez praską firmę SPEL. Z danymi astronomicznymi opracowanymi specjalnie dla położenia geograficznego Starej Bystrzycy. Jest to – tak twierdzą źródła słowackie, z których korzystam, ale nie mam możliwości ich zweryfikowania – jedyny na świecie zegar astronomiczny pokazujący rzeczywisty czas słoneczny.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- także o bystrickim orloju w naszym portalu
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz