Rundāle
Pałac kurlandzkiego magnata
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Na szczęście żył jeszcze Rastrelli, który do pierwotnego projektu wprowadził pewne zmiany, m.in. zrezygnował z potężnej bramy wjazdowej. Do pomocy w odbudowie i dokończeniu wznoszenia pałacu zatrudniony został skandynawski architekt Severin Jansen, a także berliński rzeźbiarz Johann Michael Graff i dwaj Włosi z Petersburga, Francesco Martini i Carlo Zucchi.
Na wzór Wersalu
Powstała wspaniała rezydencja porównywana z podparyskim Wersalem królów Francji. A wkrótce po ukończeniu jej budowy w roku 1767 gościła w nim caryca Katarzyna II. W dwa lata później książę Kurlandii i Semigalii Ernst Johann Biron abdykował na rzecz syna Piotra, zaś w 1772 roku zmarł. Ks. Piotr Biron, lennik króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, po III rozbiorze Polski przekazał Kurlandię i Semigalię Rosji, a za abdykację otrzymał wysoką rentę i rekompensatę za utracone posiadłości. I, jako książę Żagania, przeniósł się na Śląsk, gdzie zmarł i został pochowany w 1800 roku. Katarzyna II zaś przekazała w 1795 r. rezydencję Rund?le swojemu aktualnemu faworytowi ks. Płatonowi Zubowowi. Pałac poniósł spore straty podczas wojny Napoleona Bonaparte z Rosją w 1812 r. Francuzi zrabowali m.in. tapiserie, porcelanę, szkło i bibliotekę. Zubow szybko odrestaurował jednak swój Wersal. A później ożenił się z córką wileńskiego szlachcica Teklą Walentynowicz. Wkrótce jednak zmarł w wieku 55 lat, a wdowa wyszła ponownie za hr. Andreja Szuwałowa. I do 1920 roku, gdy przejęły go władze łotewskie, pałac i otaczające go ziemie należały do tej rodziny.
138 sal i innych pomieszczeń
Gdy przejmował je rząd łotewski, pałac był już ograbiony przez białogwardyjskie oddziały awanturnika płk Petera Bermonta-Awałowa. W 1933 r. przekazano go Państwowemu Muzeum Historycznemu, ale po włączeniu Łotwy do ZSRR ?na mocy? paktu Mołotow-Ribbentrop i po II wojnie światowej część pałacowych sal zamieniono na magazyny zbożowe, zaś w innych pomieszczeniach zakwaterowano mieszkańców. Dopiero w 1972 r. rozpoczęła się rewaloryzacja tego pałacu, kontynuowana od roku 1991 i ukończona niedawno przez odrodzoną Republikę Łotewską. Jest to rzeczywiście wspaniały zespół pałacowo-parkowy. Do piętrowego pałacu przylega bowiem 10-hektarowy, znakomicie utrzymany park w stylu francuskim otoczony ze wszystkich stron kanałem. Za nim rozciąga się zaś 34-hektarowy park myśliwski. Na trzech poziomach ? nie tylko na piętrach, ale także w podziemiach pałacu, oglądać można przebogatą ekspozycję sal i wyposażenia pomieszczeń. W sumie jest ich 138, z których kilkadziesiąt udostępniono do zwiedzania. Dyrekcja proponuje dwie trasy: tzw. krótką, obejmującą tylko reprezentacyjne (paradne) sale i apartamenty. Lub długą, oczywiście znacznie bogatszą i ciekawszą, również z osobistymi apartamentami książęcymi.
Wspaniała rewaloryzacja
Wnętrza usiłowano, i chyba udało się to znakomicie, rewaloryzować zgodnie z zachowaną dokumentacją i zdjęciami. Z tym, że ocalała tylko niewielka część mebli, obrazów, rzeźb i innych artefaktów z czasów Bironów, Zubowa i Szuwałowów. Udało się natomiast pozyskać mnóstwo oryginalnych z epoki ? końca XVIII i XIX wieku. Ich ekspozycja tworzy więc wspaniałą, zachwycającą całość. Za najwspanialszą w pałacu uważana jest sala tronowa zwana Złotą. Zdobią ją malowidła stropowe wspomnianych Włochów: Martiniego i Zucchiniego. Przedstawiają one cnoty: Siłę, Mądrość, Prawdę, Szczodrość i Doskonałość. Po środku zaś apoteozę księcia Ernsta Johanna Birona. Górne części ścian pokrywają alegorie sztuki, nauki i różnych zawodów.
Pałac Rundales w sierpniu 2019 r.