Humań
Pomnik miłości w sercu Dzikich Pól

Upadała Polska, Francją wstrząsała Wielka Rewolucja, a Europą początek wojen napoleońskich. A równocześnie powstawał jeden z największych i najpiękniejszych parków krajobrazowych na naszym kontynencie.
fot: Cezary Rudziński
Humań. Pomnik miłości w sercu Dzikich Pól
Obecnego wyglądu parku opisywać nie zamierzam. Wystarczy stwierdzenie, że jest rzeczywiście piękny ? co zresztą chyba widać na zdjęciach, które zrobiłem.
To już 10 lat! Materiał został zamieszczony w naszym portalu ponad dekadę temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Przed ołtarzem w kościele katolickim w Tulczynie ?państwo młodzi? Zofia i Stanisław Szczęsny stanęli 17 kwietnia 1798 roku. Udzielił im go ksiądz katolicki, a po nim prawosławny. Piszę o tym w ogromnym skrócie, gdyż nie ten związek jest głównym tematem tego reportażu. Zresztą o Zofii Wittowej ? Potockiej opublikowano już wiele książek, rozpraw, artykułów i innych publikacji, do których odsyłam nią zainteresowanych. Poświęcam jednak tym postaciom sporo uwagi, gdyż była to historia dosyć niezwykła w tamtych czasach, gdy walił się ówczesny świat. Upadała Polska, Francją wstrząsała  Wielka Rewolucja, a Europą początek wojen napoleońskich. A równocześnie powstawał jeden z największych i najpiękniejszych parków krajobrazowych na naszym kontynencie.

Park Zofiówka

Jego projektantem i budowniczym na miejscu wyznaczonym przez Szczęsnego Potockiego był oficer polskiej artylerii Ludwik Metzel. Inwestycja ta, nie dokończona zgodnie z pierwotnym projektem, kosztowała podobno około 15 milionów ówczesnych złotych, czyli zawrotny majątek. Blisko 5-letnie dochody magnata z, jak już wspomniałem, 1,5 miliona hektarów ziemi oraz pracy 130 tys. chłopów pańszczyźnianych. Przy czym ich praca przy budowie parku nie była wynagradzana. Po prostu spędzano ich tysiącami z podwodami i kazano kopać oraz wozić ziemię.

Pracowało również około 800 rzemieślników i wykwalifikowanych robotników. Na około150 hektarachjaru rzeczki Kamionki i jego okolic powstała inżynierska konstrukcja romantycznego parku. Wykopano dwa sztuczne stawy ? górny i dolny z których ten drugi, położony23 mniżej, miał ponad 80 tys. m? powierzchni. Łączyła je spadająca kaskadami rzeczka, a specjalna podziemna konstrukcja hydrauliczna doprowadzała wodę do wielkiej fontanny pośrodku stawu dolnego, ze strumieniami wody bijącymi w górę na20 metrów. Powstała też śluza umożliwiająca podnoszenie i opuszczanie łodzi, którymi pływali gospodarze i ich goście.

Sztuczne groty i antyczne kolumny

W skalach wykuto sztuczne groty nadając im antyczne, a zarazem romantyczne nazwy: Wenery, Apollona, Strachu i Wątpliwości itp. Zbudowano wzorowany na starożytnym amfiteatr, pawilony, altany, tarasy widokowe, ?Labirynt kreteński?, ?Skałę leukadyjską?, ?Pola Elizejskie?. W wielu miejscach ustawiono niemal 60 kolumn, posągów, popiersi i innych rzeźb. Były wśród nich także popiersia Tadeusza Kościuszki i Stanisława Trembeckiego oraz pomnik ks. Józefa Poniatowskiego.

Z Krymu, Kaukazu, Turcji oraz wielu innych regionów sprowadzono setki gatunków drzew i krzewów. Stworzono zespół parkowy, który stał się jednym z najwspanialszych w Europie romantycznych parków krajobrazowych. A zarazem symbolem przepychu. W 1802 roku, w dniu 42 urodzin żony, fundator nazwała park ?Zofiówką? i przekazał go w darze ukochanej. Ale chociaż oddano do użytku główne obiekty, budowa trwała nadal nawet jeszcze po śmierci Szczęsnego. Chociaż jego spadkobiercy zauważyli, że rodowa kasa robi się coraz bardziej pusta i dalszych inwestycji zaniechano.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3 4

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 27 lipca 2012; Aktualizacja 7 czerwca 2020;
 

Komentarze: 1

Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij