Suzdal
Od ruskich książąt do marszałka Paulusa
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Na północy centrum Suzdala (???????), przy jego głównej ulicy, leży największy, najważniejszy oraz w przeszłości jeden z najbogatszych w Rosji monastyrów ? Spaso-Jefimiejew (Zbawiciela i św. Eutymiusza).
Zbudowano go w XIV wieku, rozbudowano zaś w wiekach XVI i XVII, gdy carowie Wasyl III i Iwan Groźny oraz bogata rodzina magnacka Pożarskich ufundowali w nim kamienne budowle oraz ofiarowali monastyrowi znaczne obszary ziemi i nieruchomości. Również wówczas został on otoczony wysokimi ceglanymi murami i przekształcony w twierdzę. Nieporównywalnie mocniejszą niż podupadły suzdalski, książęcy kreml. To za tymi murami schronili się na początku XVII w. polscy i litewscy żołnierze płk. Aleksandra Lisowskiego, późniejsi ? bo ten oddział polskiej jazdy lekkiej powstał dopiero w 1614 roku ? ?Lisowczycy?. Stąd robili grabieżcze wypady na sąsiednie miasta i osady.
Klasztor był zamożny?
W 1678 roku miał on we władaniu ponad 10 tysięcy chłopów pańszczyźnianych uprawiających spore obszary ziemi. W XVII w. uchodził za najzamożniejszy w Rosji. Dopiero w XVIII w. wyprzedziła go pod tym względem Aleksandro-Newska ławra w Sankt Petersburgu.
Więzienne epizody
Suzdalski monastyr miał w swoich dziejach także bardzo mroczne karty. Od 1766 roku aż do początku XX wieku w jego murach, poza pomieszczeniami dla zakonników, znajdowało się więzienie dla religijnych i politycznych ?wolnomyślicieli?. Było wśród nich wiele postaci znanych, m.in. dekabrysta Fiodor Szachowski. Więźniów z czasem okazało się tak dużo, że w 1826 roku ?oddział aresztancki? rozszerzono na XVIII-wieczny budynek z celami mnichów. Podobnie było w czasach sowieckich. W 1923 roku powstał tu jeden z ?izolatorów politycznych? ? STON ? Suzdalskie więzienie specjalnego przeznaczenia. Więziono w nim później także ofiary stalinowskich represji. Zaś podczas II wojny światowej, w latach 1940-41, urządzono obóz dla internowanych żołnierzy z Legionu Czechosłowackiego. Przypomnę, że utworzony on został w Polsce w 1938 r. przez ówczesnego pułkownika, później generała i prezydenta Czechosłowacji Ludwika Svobodę, z Czechów i Słowaków, którzy nie pogodzili się z przekształceniem Czech i Moraw w niemiecki protektorat, zaś Słowacji w faszystowskie państewko. Po napaści ZSRR na Polskę 17.9.1939 r. żołnierze ci dostali się w ręce Armii Czerwonej. Dowódca legionu również był tutaj przetrzymywany, podobnie jak czescy oficerowie ? późniejsi Bohaterowie Związku Radzieckiego: Otakar Jaros ? pierwszy cudzoziemiec, który otrzymał (pośmiertnie) Złotą Gwiazdę i (za udział w wyzwoleniu Kijowa) Antonin Sochor.
Muzeum suzdalskiego więzienia
O tych, i wielu innych mało znanych faktach, dowiaduję się z kupionej w Suzdalu, ładnie ilustrowanej broszury poświęconej temu zabytkowi, wydanej przez muzeum w serii ?Skarby Rosji?. Później ?gośćmi? łagru byli generałowie i oficerowie hitlerowscy wzięci do niewoli w Stalingradzie, a wśród nich feldmarszałek Friedrich von Paulus. To tu on ?zmienił poglądy? stając się jednym z niemieckich antyfaszystów. Obecnie w pomieszczeniach dawnego łagru znajduje się ekspozycja ?Suzdalskie więzienie. Latopis dwuwiekowej historii?. W 1958 roku monastyr i jego zabytki weszły w skład Włodzimiersko-Suzdalskiego Muzeum ? Rezerwatu historyczno-architektonicznego i artystycznego. Ale jeszcze przez następne prawie 10 lat w jego zmurszałych murach znajdowała się kolonia karno-wychowawcza dla dziewcząt i kobiet. Dopiero w 1967 roku rozpoczęto, zakrojone na szeroką skalę, prace rewaloryzacyjne. Ich rezultat jest imponujący.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz