Szczecin
Stocznia na wyspie Gryfia

Widoczna dookoła z terenu stoczni architektura przemysłowa, ciche teraz i smutne pochylnie Wulkan i Odra, elewator, port... mają niezaprzeczalny, zakorzeniony w szczecińskim krajobrazie urok.
fot: Halin Puławska
Szczecin. Stocznia na wyspie Gryfia
W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2013 organizowanych w bieżącym roku pod hasłem "Nie od razu Polskę zbudowano" – dzięki uprzejmości władz stoczni, mieliśmy niepowtarzalną okazję zwiedzić jej teren i zapoznać się z nią od wewnątrz.
To już 10 lat! Materiał został zamieszczony w naszym portalu ponad dekadę temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Szczecińska Stocznia Remontowa GRYFIA nie jest obiektem turystycznym sensu stricte, ale widoczne z zewnątrz, od strony wody jej nabrzeża, doki, żurawie czy suwnice są trwałym elementem szczecińskiej weduty. Są elementem tożsamości miasta – niezbędnym.

Popularna „remontówka” jest czynnym zakładem pracy, w ostatnich latach podlegającym burzliwej momentami transformacji. Pracuje, jako jedyna z pięciu działających do niedawna w polskim Szczecinie stoczni; pamiętamy Stocznię Szczecińską, Morską Stocznię Jachtową im. Leonida Teligi, Stocznię Remontową PARNICA  i Stocznię Rzeczną ODRA. Stocznia Gryfia, powołana w 1952 r. zajmuje położone w nurcie Odry wyspy Gryfia i Ostrów Brdowski połączone groblą oraz nabrzeże Wulkan (Drzetowskie) na lądzie, z którego pracownicy stoczni płyną na wyspy promem. Nazwa przyczółka Wulkan wywodzi się od niemieckiej stoczni AG Vulcan Stettin zajmującej pierwotnie to nabrzeże (notabene w sławnej stoczni Vulcan obok statków produkowano lokomotywy i to w niej w 1922 r. wybudowany został statek „Generał von Steuben”).

Na szczecińskich wyspach

Topografia tego obszaru ukształtowała się pod wpływem ingerencji człowieka podczas rozbudowy portu morskiego. Jeszcze w końcu XIX w. rozciągała się tutaj jedna, wielka rzeczna wyspa Ostrów Grabowski (Der Fette Ort), otoczona od południa rzeką Duńczycą, od zachodu rzeką Odrą, od północy rzeką Świętą, a od wschodu wodami jeziora Dąbie. Porośnięta lasami i gąszczem krzewów na podmokłym terenie, zamieszkana była przez zwierzynę i ptactwo. Wykonywane aż do końca lat 30. XX w. przekopy i kanały (Grodzki, Mieleński, Grabowski, Dębicki i Przesmyk Orli) podzieliły Ostrów Grabowski na oddzielne wyspy Międzyodrza, m.in. Radolin (zaliczaną do Puszcz Szczecińskich), Czarnołękę, Wielką Kępę, Widzką Kępę, Grodzką, półwysep z elewatorem EWA i stoczniowe: Brdowski Ostrów (zwany Wyspą Dolną Okrętową) oraz Gryfię (zwaną Wyspą Górną Okrętową).

To już prawie dwa wieki

Zabudowa wyspy, wykorzystanie jej na siedziby zakładów pojawiło się w połowie XIX w., głównie na terenie obecnej Gryfii. Powstały kolejno Fabryka Chemiczna METZENTHIN produkująca kwas siarkowy, filia huty „Jadwiga” szkockiego kupca Jamesa Stevensona czyli Zakład Antracytowo-Węglowo-Koksowniczy, którego budynki, nabrzeże, zasobnik na miał węglowy zostały całkowicie wyburzone dopiero w połowie lat 80. XX w. podczas posadowienia w tym miejscu doku stoczni. Szczecińskie Towarzystwo Budowy Maszyn Wulkan na początku XX w. posadowiło tutaj dwa doko-pontony, a nieopodal funkcjonował zakład złomowania statków braci Beermann. Był tutaj nie tylko przemysł; w 1911 r. utworzony został  przez braci Bergenów Pomorski Klub Bojerowy, Klub Allemania i Młodzieżowy Klub Morski, które działały do 1939 r. na wykrojonej czworobocznej wyspie nazwanej w 1931 r. Tirpitz Insel od imienia Alfreda Tirpitza, admirała uznanego za twórcę niemieckiej floty dalekomorskiej.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 20 września 2013; Aktualizacja 20 listopada 2021;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij