Stolin
Stolica poleskich chasydów
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Podczas Powstania Styczniowego 1863 roku w tutejszym pałacu Korzeniowskich zbudowanym w końcu XVIII w. stacjonował powstańczy sztab Romualda Traugutta. W zemście wojska rosyjskie spaliły i całkowicie zniszczyły pałac. Ocalał podobno tylko obraz ?Święta Rodzina? z pałacowej kaplicy.
Żydowski sztetl
Do II RP. tereny te wróciły w 1921 r. na mocy Traktatu Ryskiego i pozostały w niej do września 1939 roku. W okresie tym Stolin był stolicą powiatu w województwie poleskim. Przez cały okres nowożytny było to jednak tylko niewielkie miasteczko, w którym ? i jego okolicach zgodnie żyli ? co podkreślają źródła białoruskie, Polacy, Białorusini, Ukraińcy, Rosjanie, Żydzi, a nawet Tatarzy. Zajmowali się uprawą ziemi ? część miasta nadal przypomina wieś z parterową zabudową ? hodowlą bydła, połowem ryb, rzemiosłem, handlem oraz spławem drewna. Na początku XX wieku Stolin liczył około 4,7 tys. mieszkańców. Przed II wojną światową około 12,5 tysiąca. Większość z nich, ponad 80 proc., stanowili Żydzi, głównie chasydzi. Był to więc przede wszystkim ich typowy ?sztetl?. Przez co najmniej półtora wieku Stplin uważany był za poleską stolicę chasydyzmu. Ściągali oni do tutejszej synagogi stojącej tuż obok rynku, zachowanego, ale mało ciekawego pod względem architektonicznym piętrowego domu rabina, a przede wszystkim do tutejszych cadyków. Z których szczególnym autorytetem cieszyli się Aaron Karliński, a po nim Oszer Stoliński.
Wokół rynku
Podczas II wojny światowej Niemcy zamienili centrum miasta z rynkiem i okolicznymi ulicami w getto. 11 września 1942 roku wyprowadzili jego mieszkańców, z rabinem i jego rodziną na czele, do odległego o 4 km uroczyska Stasino i wymordowali. Spoczywa tam, według różnych szacunków, od 8 do 12,5 tys. ofiar. Miejsce to upamiętnia granitowy pomnik. Z przedwojennego Stolina zachowała się zabudowa wielu ulic wiejskiego typu. W dawnym rynku, obecnie przy placu Komsomolskim, dziejowe zawieruchy przetrwały dawne ?torgowyje riady? ? parterowy ciąg sklepów, przebudowanych i odnowionych. A także przylegająca do nich w narożniku w pobliżu synagogi, piętrowa kamienica. W innych częściach miasteczka rozciągającego się wzdłuż Horynia na jego wysokim brzegu, także sporo innych domów. Część piętrowych, ale większość parterowych. Reszta współczesnego, rejonowego Stolina, to już obiekty powojenne, a wśród nich sporo kilkupiętrowych bloków.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o dawnym pałacu Radziwiłłów w Stolinie (d. Mańkowicze) – w naszym portalu
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz