Naddniestrze
W zbuntowanej prowincji Mołdawii
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Historia rysowana na mapach
Nie bez znaczenia była także przeszłość tego obszaru, z co najmniej wątpliwymi do niego prawami Mołdawii. Co prawda Nicolae Dabija w wydanej w 1991 roku broszurze w trzech językach: rumuńskim, gagauskim (to mniejszość narodowa w południowej Mołdawii, która wówczas też proklamowała niepodległość, ale po przyznaniu jej autonomii problem ten został rozwiązany) „Moldova de pestr Nistru – vechi p’amint stramoşesc” (Mołdawia zadniestrzańska to nasza odwieczna ziemia) udowadniał prawo do tego obszaru powołując się nawet na antycznych Daków, ale nie tylko mnie niezbyt przekonał. Na tej samej zasadzie można by bowiem udowadniać np. prawo Greków do Krymu czy Sycylii.
Jak bardzo skomplikowane były dzieje ziem stanowiących obecnie obszar Republiki Mołdowa uzmysłowiłem sobie oglądając w kiszyniowskim Muzeum Historycznym trzy mapy oraz czytając stare księgi. Pierwsza z tych map, to przepiękny XVIII-wieczny francuski miedzioryt. Mapa Rzeczypospolitej Polskiej z podziałem na prowincje. Obejmująca ogromny obszar od ujścia Odry po Tatarię (w oryginale: „Dzyke Pole on Campagne Deserte”) Kudak i dnieprzańskie Porohy.
Jest to zarazem najstarsza, eksponowana w tym muzeum mapa także Mołdawii. Otoczonej z trzech stron przez ziemie Rzeczypospolitej Obojga Narodów: Pokucie od płn. zachodu, „Palatinat di Podolie” od północy i „Palatinat de Braclav” od płn. Wschodu. Mapa druga, to ogromy wojskowy dokument wykonany w końcu XVIII w. w sztabie generalnym A.P. Rumiancewa. Pokazuje ówczesną Mołdawię od Czeremoszu i Karpat, polskiego Podola i Pokucia oraz Transylwanii (Siedmiogrodu) na zachodzie – po Tatarię i Morze Czarne.
Trzecia z tych map, geologiczna z przełomu XIX i XX w. „Bessarabskoj guberni”, przedstawiała ten obszar sięgający wówczas do Morza Czarnego, m.in. z twierdzą Akerman i portem Tuzła. Spojrzenie na te mapy i porównanie ich z obecnymi, jeszcze węższymi granicami Republiki Mołdowy pozwoliło mi uświadomić sobie, co oznacza oderwanie od niej Naddniestrza. Mimo, iż do Mołdawii należy ono stosunkowo krótko. Przeszłość splata się na tym pasie ziemi z teraźniejszością. A wzajemne losy były pogmatwane.
Od udzielnego księstwa do rosyjskiej guberni
Nie sięgając zbyt daleko w przeszłość warto przypomnieć, że utworzone w 1359 r. przez mołdawskiego hospodara Bogdana i umocnione w końcu XV w. przez Stefana cel Mare (III Wielkiego) Księstwo Mołdawskie, przez ponad wiek (1387-1497) było lennikiem Polski, a w 1538 r. znalazło się, na blisko trzy wieki pod zwierzchnictwem tureckim. Po szeregu wojen, w 1791 r. część jego ziem przyłączono do Imperium Rosyjskiego. Po 1812 zaś resztę, jako Gubernię Besarabską.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pamiętam tamte wydarzenia, ale jakoś z pamięci mi wypadło, że ta secesja jeszcze trwa. To już 10 lat? W środku Europy, państwo w państwie, z potężnym protektorem za plecami. Niewiarygodne, a jednak.