Niedaleko od Starych Powązek, przy tej samej ulicy, zlokalizowany jest Cmentarz Wojskowy określany również nazwą Powązki Wojskowe. Wszyscy zapewne słyszeli i widzieli w różnych przekazach tą nekropolię. Lata temu przyjeżdżałam z Krakowa na Wojskowe Powązki z grupami harcerzy. Była to zawsze ważna lekcja historii, pozostająca w ich pamięci.

Aby zajrzeć na każdą alejkę i dotrzeć do każdej kwatery potrzeba dużo czasu. Udało mi się to zrealizować w niewielkiej części. Znajdują się tu liczne kwatery poświęcone poszczególnym jednostkom wojskowym z różnych okresów.

Dlaczego wojskowy

Cmentarz został założony w 1912 roku jako miejsce grzebania zmarłych żołnierzy carskiego garnizonu wojskowego. W czasie zaborów i I wojny światowej chowani byli tu żołnierze rosyjscy, niemieccy, węgierscy, chorwaccy i innych narodowości oraz Polacy. Spoczywają uczestnicy powstania listopadowego, styczniowego i innych powstań, walczący w wojnie polski-bolszewickiej, oraz żołnierze polegli w 1939 roku i powstańcy warszawscy.

Towarzysze i obywatele

W 1921 roku cmentarz uzyskał rangę Cmentarza Wojskowego. Po II wojnie światowej cmentarz został przekazany Ludowemu Wojsku Polskiemu. Stał on się miejskim cmentarzem bezwyznaniowym. Wytyczono Aleję Zasłużonych w przedłużeniu alei głównej, a po obu jej stronach chowano przede wszystkim przedstawicieli nowej władzy komunistycznej, wojskowych o najwyższych stopniach, niektórych przedstawicieli świata nauki i kultury. Na wielu nagrobkach widnieje napis ?towarzysz?. W latach powojennych (1945-1956) przy murach Cmentarza Wojskowego i Bezwyznaniowego potajemnie pochowano pomordowanych przez Służbę Bezpieczeństwa. Obecnie miejsce to nazywane jest ? Na Łączce?. Jest też ?Dolinka Katyńska?.

Warszawski cmentarz komunalny

W 1964 roku połączono Cmentarz Wojskowy z Miejskim Cmentarzem Bezwyznaniowym. Tym sposobem powstał Cmentarz Komunalny Powązki. Dwa lata później zaczęto budowę nowego domu przedpogrzebowego, w miejscu starej i rozebranej kaplicy. Zbudowano też nową bramę wjazdową, która teraz jest bramą główną. Wcześniejszą nazwę Rada Miejska Warszawy przywróciła w 1998 roku. Do obecnej chwili są już trzy Aleje Zasłużonych, znajdujące się obok siebie. Chowani są tu zasłużeni artyści, sportowcy,naukowcy, politycy? W 2010 roku, kilka miesięcy po katastrofie smoleńskiej odsłonięto pomnik. Jest sporych rozmiarów z kamienia w kolorze białym, a po obu jego stronach znajdują się groby kilkunastu ofiar katastrofy.

Nowe monumenty

Dwa lata później dokonano ekshumacji ofiar pochowanych ?Na Łączce? i pochowano je specjalnej kwaterze, która otrzymała status cmentarza wojennego. Ma to być kwatera-mauzoleum, ale z powodu przeszkód związanych z watpliwościami co do projektu, prace rozpoczęto dopiero w czerwcu 2015 roku. Całość ma być gotowa na 2016 rok. Kolejny projekt to pomnik Chwały Lotników Polskich. Ma być gotowy w 2018 roku.

Przeczytaj także...

Kraków. Cmentarz Wojskowy na Rakowicach

Autorka: Barbara Górecka

Początkowo było tu 10 kwadratowych kwater, na których chowano żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego, oraz członków ich rodzin. W latach trzydziestych ubiegłego wieku teren cmentarza poszerzono.

Kalisz. Niezwykły cmentarz na Majkowie

Autor: Waldemar Rusek

Cmentarz znajduje się przy ul. Żołnierskiej 24. Stoją na nim trzy pomniki: niemiecki, rosyjski i polski. Jest też i mauzoleum. Wokół pomników znajdują się mogiły zmarłych tych narodowości...

Kalisz. Cmentarz ukraińskich żołnierzy

Autor: Waldemar Rusek

W listopadzie roku 1920 przegrana armia ukraińska wycofała się na teren Rzeczypospolitej gdzie jej żołnierze zostali internowani i trafili między innymi do obozów w Szczypiornie i Kaliszu.

Poczytaj więcej o okolicy:

Warszawa. Największa nekropolia w stolicy

Warszawa. Cmentarz na szańcach reduty

Warszawa. Spotkania na Powązkach

Warszawa. Pomnik ofiar smoleńskiej katastrofy