Kraków
We wnętrzu kościoła na Skałce
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
11 kwietnia 1079 roku, na głównym ołtarzu romańskiej świątyni na Skałce w Krakowie, poniósł śmierć męczeńską św. Stanisław ze Szczepanowa – biskup krakowski.
Według zapisków Wincentego Kadłubka, został zamordowany przez króla Bolesława Śmiałego. W 1963 roku przeprowadzono w zakładzie medycyny sądowej ekspertyzę czaszki z wawelskiego relikwiarza. Okazało się, że głowa św. Stanisława została zraniona siedmioma głębokimi ciosami.
Początki kultu św. Stanisława
Motywy zabójstwa nie są znane. Według najstarszych żywotów biskupa, król zemścił się za dane mu przez Stanisława upomnienie i rzucenie klątwy z powodu niemoralnego życia. Po męczeńskiej śmierci, sława świętości Stanisława rozchodziła się szybko po całej Polsce i poza jej granicami. Według kronik, we wrześniu 1088 roku przeniesiono relikwie św. Stanisława ze Skałki na Wawel. Jednak najnowsze badania dowodzą, że przeniesiono je po 1142 roku, do nowo zbudowanej romańskiej katedry na Wawelu, gdzie spoczywają do dziś. Wcześniej znajdowały się w grobowcu na Skałce. Konsekwencją rozwoju kultu męczennika była jego kanonizacja dokonana przez papieża Innocentego IV, we wrześniu 1253 roku w Asyżu. 8 maja następnego roku Kraków po raz pierwszy zorganizował uroczystość św. Stanisława, która jest przez wieki kontynuowana do dzisiaj.
Dwie tradycyjne procesje
To wydarzenie dało początek dwóm procesjom: koronacyjnej królów polskich i „majowej”. Od koronacji Władysława Łokietka w dniu 20 stycznia 1320 roku zaistniał zwyczaj pielgrzymowania królów polskich do miejsca męczeństwa św. Stanisława, przed lub po koronacji. Nie dopełnili tej tradycji tylko Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski. Procesja królewska zanikła wraz z rozbiorami Polski. Procesja kanonizacyjna przetrwała do dziś i jest najokazalszą formą kultu św. Stanisława.
W barokowym wnętrzu
Kościół jest trójnawowy. Główna nawa oraz prezbiterium nakryte są kolebkowym sklepieniem z lunetami. Ołtarz główny pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku i jest bogato zdobiony kolumnami korynckimi, monumentalnymi rzeźbami aniołów i stiukową glorią z Bogiem Ojcem i aniołami.W centralnym miejscu znajduje się obraz przedstawiający św. Michała Archanioła strącającego Lucyfera.W prezbiterium znajdują się późnobarokowe portale prowadzące do skarbca i zakrystii. Wykonane są z marmuru dębnickiego (czarnego) i paczółtowickiego (różowego). W nawach bocznych znajduje się szereg kaplic wykonanych z czarnego marmuru.
W tym miejscu król zabił biskupa
W nawie bocznej jest ołtarz św. Stanisława z fragmentami pnia i posadzki – świadkami męczeństwa, bo w tym właśnie miejscu stał ołtarz w romańskiej rotundzie. Obok tego ołtarza znajduje się popiersie Jana Długosza, ufundowane przez paulinów w 1917 roku.
Paulińskie i jasnogórskie odniesienia
W drugiej nawie bocznej jest ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej z kopią jej wizerunku. W kościele jest też obraz przedstawiający postać ojca Augustyna Kordeckiego, heroicznego obrońcy Jasnej Góry i narodowych świętości przed Szwedami w 1655 roku. W stallach w prezbiterium znajdują się płaskorzeźby ze scenami oblężenia Jasnej Góry. Jest to dzieło Teofila Lenartowicza.
W bogatym świecie detali
W kościele są XVIII wieczne bogato zdobione organy. To jeden z najlepszych instrumentów w Krakowie. Pod chórem znajduje się krucyfiks i pieta z XVII wieku, z kościoła św. Jakuba. Są tu też konfesjonały w różnych stylach. Na uwagę zasługuje pięknie rzeźbiona ambona. Jest to anioł i czterech ewangelistów. Ambona, ławki i drzwi do zakrystii są drewniane i pochodzą z XVIII wieku. Na ścianach kościoła są liczne popiersia. Oprócz już wspomnianych znajdziemy też popiersie Jana Pawła II. Są też liczne epitafia i tablice pamiątkowe związane z tradycjami walk orężnych narodu polskiego z najeźdźcami. Sanktuarium na Skałce nie miało tak możnych darczyńców jak katedra na Wawelu, ale też zachowały się liczne świadectwa hojności w postaci wotów dziękczynnych. Wiele z nich zostało skradzionych lub zarekwirowanych, ale kilka bardzo cennych pozostało. Zachował się srebrny relikwiarz, w kształcie przedramienia, a mieści w sobie kość przedramienia św. Stanisława. Uwagę zwraca monstrancja koralowa ufundowana przez prowincjała paulinów o. Konstantego Moszyńskiego. Są też kielich mszalne i nieliczne dalmatyki, ornaty i kapy.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- kościół paulinów na Skałce
- więcej o kościele na Skałce w naszym portalu
- film autorki
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz