Chocim
Wielkie bitwy na kresach Rzeczypospolitej
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Twierdza Chocim przeszła do historii przede wszystkim ze względu na kilka stoczonych o nią, lub pod nią, bitew.
Pierwsza z najważniejszych rozegrała się we wrześniu 1621 roku. Był to okres dosyć dramatyczny w naszych dziejach, niedługo po klęsce w bitwie pod Cecorą nad Prutem, w pobliżu obecnego rumuńskiego miasta Jassy. W silnie wzmocnionym, wspomnianym obozie warownym obok chocimskiego zamku broniły się przed stutysięczną armią sułtana Osmana II, 25-tysięczne siły polskie pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza i 20-tysięcy Kozaków pod dowództwem wiernemu Rzeczypospolitej hetmana Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego. Dodam, że ciężko chorego i już – zmarł w kilka miesięcy później – dogorywającego.
Rozstrzygnięcie tej bitwy, mimo niezbyt korzystnych warunków zawartego rozejmu: granica na Dniestrze w zamian za uznanie tureckiego panowania nad Mołdawią i Bukowiną, w tamtych realiach było zwycięstwem. W momencie podpisywania rozejmu w obozie polskim od paru dni nie było już bowiem żywności i pozostała tylko jedna beczka prochu. Druga bitwa obronna, w tym samym obozie, rozegrała się w roku 1633. Hetman Stanisław Koniecpolski zmusił wówczas Abbę Paszę do wycofania się i nie mieszania w sprawy Rzeczypospolitej. W latach 1650 i 1653 do twierdzy wkraczały wojska kozackie Bohdana Chmielnickiego.
Najsłynniejszą bitwą chocimską stoczył w 1673 roku pod murami twierdzy i zdobywając ją, hetman Jan Sobieski rozgramiając 30-tysięczne wojska tureckie dowodzone przez Husseina-baszę. Zwycięstwo to odegrało istotną rolę w ubieganiu się przez niego o królewską koronę. W XVIII w. twierdza chocimska przechodziła burzliwe dzieje. Zdobyli ją Turcy, ale źródła ukraińskie podkreślają, że armia rosyjska wyzwalała ją trzykrotnie: w latach 1739, 1769 i 1787. Kozacy obok niej zbudowali nową z wałem ziemnym z bastionami, na których stało 200 dział. Dostępu bronił też obmurowany rów o szerokości 34 metry.
W twierdzy przebywało w rożnych okresach od 20 do 60 tys. żołnierzy. Podczas badań archeologicznych stwierdzono, że jej najbliższe otoczenie oczyszczono z innych budynków i drzew. Zbudowano natomiast budowle obronne i zaminowane fortyfikacje. Podobnie zabezpieczono podejścia do bastionów i czterech bram: Kamienieckiej, Jaskiej, Benderskiej i Zapasowej. Dwukrotnie twierdzę opanowywali Austriacy. Zaś załogę turecką po raz ostatni wyparły z niej wojska rosyjskie w 1806 roku. W pięć lat później, na mocy traktatu bukareszteńskiego, przyłączono ją wraz z Besarabią do Rosji.
Znacznie rozbudowana i umocniona pełniła rolę twierdzy aż do klęski Rosji w wojnie krymskiej 1854-1855 r. Jako obiekt wojskowy zlikwidowano ją w 1856 roku. Wówczas rozpoczął się proces dewastacji przez wiatry i deszcze nie konserwowanych obiektów. W 1918 roku Chocim połączony z Bukowiną został włączony do Rumunii. W pobliskich Okopach Świętej Trójcy u ujścia Zbrucza do Dniestru, rozpoczynała się, jak wspomniałem już wyżej, jej międzywojenna granica z II Rzeczpospolitą. W 1940 miasto i twierdzę anektował ZSRR włączając do Ukraińskiej SRR. Obecnie należy ona do najsławniejszych dawnych budowli obronnych Ukrainy.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz