Z betonowego mostu przez rzekę Bużek roztacza się widok na wznoszącą się na wzgórzu za nadrzecznymi łąkami starą kresową twierdzę Międzybuż (Меджибіж). Dziś praktycznie zapomnianą, chociaż odegrała ona znaczącą rolę w naszych dziejach.

Nie była aż tak sławna, jak te w Kamieńcu Podolskim czy Chocimiu. Jej nazwa błędnie pisana jest w niektórych polskich publikacjach, nawet w przewodnikach, Międzybóż. Nie pochodzi ona bowiem od boga, lecz od nazw rzek Boh i Bużek. A niegdyś brzmiała Międzybuże. Most na którym stoję, znajduje się po północno-zachodniej stronie śluz, dzięki którym regulowany jest poziom wody w tej krótkiej, zaledwie kilkudziesięciokilometrowej długości rzeczce, nieco powyżej jej ujścia do Bohu. Stworzony w ten sposób niewielki, wąski ale kilkunastokilometrowy zalew obfituje w ryby. To prawdopodobnie z niego pochodziły te wspaniałe wędzone, które kupowaliśmy w ogromnym wyborze, w sporej blaszanej przydrożnej hali około 2 km wcześniej. Twierdza, początkowo drewniany ruski gród, zbudowana została na wzgórzu w widłach tych dwu rzek.

Rodowód od Latopisu Ipatiewskiego

Pierwsza wzmianka o Międzybużu pojawiła się w Latopisie Ipatiewskim w 1146 roku. Już wówczas był on nieźle umocniony. Zbudowany w strategicznym punkcie, którego znaczenie wzrosło, gdy znalazł się on w rękach najpierw wielkoksiążęcych litewskich, a następnie polskich. Tu zbiegały się bowiem dwa szlaki najazdów tatarskich na kresy Rzeczypospolitej. Międzybuż należał początkowo do Rurykowiczów władających Rusią Kijowską. Od końca XII w. zaś do księstwa Halicko-Wołyńskiego. Później, według źródeł ukraińskich, do Ziemi Bołochowskiej. Głównym zajęciem mieszkańców było rolnictwo. To ich oskarżał i chciał ukarać książę Danyło za zdradę. Zarzucał im, że gdy znaleźli się w jarzmie tatarsko-mongolskim, to… karmili najeźdźców. W obronie rolników stanął podobno legendarny pieśniarz Mitus odmawiając na znak protestu opiewania osiągnięć księcia. Według zapisów niektórych kronikarzy, zapłacił za to głową. Międzybuż nie obronił się przed najazdem Złotej Ordy w 1241 roku, ale po nim został odbudowany i dodatkowo umocniony.

W Wielkim Księstwie Litewskim

Ziemie te, oraz okoliczne grody, zdobył na początku XIII w. wielki książę litewski Olgierd. I przekazał w 1331 roku swoim synowcom, książętom Koriatowiczom. To oni wznieśli na miejscu drewnianego, obronny zameczek kamienny. Po przyłączeniu Podola do Polski, stał się on twierdzą królewską. Oddawany bywał – czytam w obszernym opisie tego miasteczka i zamku w tomie VI „Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” wydanym pod koniec XIX w. – w czasowe władanie tak zwanym nadgranicznym starostom, ludziom rycerskiego animuszu, zawsze gotowym z orężem w ręku na spotkanie nieproszonych gości.

Przeczytaj także...

Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią

Autorka: Elżbieta Tomczyk-Miczka

Twierdza Kłodzko to jeden z największych obiektów warownych z przełomu XVII i XVIII wieku. Ten majstersztyk wiedzy strategicznej, stworzony przez wybitnych fortyfikatorów, nigdy nie został należycie wykorzystany.

Sieniawa. W rodowej siedzibie Czartoryskich

Autorka: Barbara Górecka

Na osiemnastowieczny zespół pałacowo-parkowy składają się pałac książęcy, oficyna dworska, pałac letni, dworek myśliwski, domek ogrodnika, spichlerz, rządcówka, stajnia z wozownią, strażnice (czerwona i żółta kordegarda).

Złoczów. Burzliwe dzieje Zamku Sobieskich

Autor: Cezary Rudziński

Twierdza zbudowana została na planie kwadratu, z wysokimi wałami ziemnymi i kamiennymi bastionami w narożnikach, otoczona głęboką fosą i niegdyś zwodzonym mostem należy do najciekawszych zabytków nie tylko miasteczka, ale i tej części Ukrainy.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3

Poczytaj więcej o okolicy:

Żytomierz. Najstarsze dzieje wołyńskiego grodu

Winnica. Losy trzech dawnych klasztorów

Buczacz. Miasteczko znane z haniebnego pokoju

Żytomierz. Nieliczne pamiątki ocalałe z pożogi