Kijów
Stary jak Ruś monaster Wydubicki

Monastyr Wydubyćkyj (monaster Wydubicki) przeszedł do historii jako miejsce, w którym jego ihumen (przeor) Sylwester dokończył i na nowo zredagował w 1166 roku najsławniejszą staroruską kronikę, "Powiest’ wremiennych liet" napisaną w Pieczerskiej Ławrze przez mnicha Nestora.
fot: Cezary Rudziński
Kijów. Stary jak Ruś monaster Wydubicki
Położenie to powodowało, że w przeszłości szkody w nim powodowały zarówno fale powodziowe Dniepru, jak i osuwanie się skarpy. Ale to, co zachowało się w nim z ponad dziewięciowiekowej przeszłości, warte jest zobaczenia.
To już 10 lat! Materiał został zamieszczony w naszym portalu ponad dekadę temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Kijów ma ponad 15-wiekową historię, oficjalnie liczoną od roku 482. Jednak najstarsze zachowane zabytki ukraińskiej stolicy mają rodowód dopiero od XI wieku, z czasów księcia Włodzimierza I Wielkiego (978-1015), chrzciciela Rusi i późniejszego prawosławnego świętego oraz Jarosława I Mądrego (1019-54).

Zbudowano wówczas m.in. Złotą BramęSobór SofijskiPieczerską Ławrę, Monastyry: Wydubyćkyj i Michajłowśkyj, cerkwie: Spasa (Zbawiciela) na Berestowie, Kiriłłowską i wiele innych nie zachowanych do naszych czasów. Wśród nich było kilka bardzo cennych zabytków zburzonych przez bolszewickich barbarzyńców w latach 30-tych XX wieku. Wspomnę, że niemiecki historyk Thietmar pisał o ponad 400 cerkwiach istniejących w Kijowie w roku 1018. Zaś według innych źródeł, w latach późniejszych, w szczytowym okresie rozwoju tego miasta, miało ich w nim być około 600.

Któż zliczy kijowskie cerkwie?

Ile jest ich obecnie, chyba nikt dokładnie nie wie, gdyż Cerkiew prawosławna na Ukrainie jest podzielona między ostro zwalczające się patriarchaty. Moskiewski, podporządkowany patriarsze Moskwy i Wszechrusi Cyrylowi oraz niezależny od niego ? kijowski. Sam znam ponad sto monastyrów, soborów i cerkwi w Kijowie. Ale bez przerwy wiernym przekazywane są kolejne, wcześniej użytkowane w inny sposób, a także budowane nowe ? również w osiedlach mieszkaniowych i blokowiskach.

Rówieśnik Pieczerskiej Ławry

O każdym z tych kilkunastu najstarszych i najcenniejszych zachowanych zabytków zamierzam napisać sukcesywnie, gdyż naprawdę warto je poznać. Zaczynam od monastyru Wydubyćkiego, gdyż jest on rówieśnikiem Pieczerskiej Ławry, położonym w tej samej części miasta co naddnieprzański pomnik Założycieli, a więc trochę na uboczu. Sąsiaduje zaś z jednym z najwspanialszych w Europie, Narodowym Ogrodem Botanicznym Ukraińskiej Akademii Nauk. Monastyr Wydubyćkyj znajduje się zaledwie kilkadziesiąt metrów w linii prostej od Szosy Naddnieprzańskiej, w dolnej części skarpy.
Położenie to powodowało, że w przeszłości szkody w nim powodowały zarówno fale powodziowe Dniepru, jak i osuwanie się skarpy. Ale to, co zachowało się w nim z ponad dziewięciowiekowej przeszłości, warte jest zobaczenia. Monastyr ten założony został w roku 1070 w uroczysku Wydubyczy przy letniej, podkijowskiej rezydencji perejasławskiego księcia Wsiewołoda. Uzasadnione są przypuszczenia, że była ona rodzajem przedstawicielstwa tego ważnego wówczas księstwa przy dworze księcia kijowskiego. Podobnie, jak przedstwicielstwem księstwa czernihowskiego, była zlokalizowana kilka kilometrów na północny zachód od kijowskiego grodu Kiriłłowska cerkow ? św. Cyryla, nekropolia tamtejszych książąt.

Od Nestora do bolszewików

Monastyr Wydubyćkyj przeszedł do historii piśmiennictwa i kultury całej Rusi jako miejsce, w którym jego ihumen (przeor) Sylwester dokończył i na nowo zredagował w 1166 roku najsławniejszą staroruską kronikę,Powiest? wremiennych liet ?  Opowieść minionych lat, napisaną w Pieczerskiej Ławrze przez mnicha Nestora. Owiany jest legendami i ma ciekawą, chociaż burzliwą historię, na przypominanie których nie ma tu miejsca. W 1924 roku kres życiu zakonnemu w nim położyli bolszewicy zamieniając klasztor na klub robotniczy oraz mieszkania dla drwali z pobliskiego zakładu. Zaś po roku 1936 dwa tutejsze sobory: Heorhijiwśkyj i Michajłiwśkyj oraz pozostałe obiekty ? na magazyny. Przepiękny, pięciokondygnacyjny, złocony ikonostas z XVIII w. soboru Heorhijiwśkiego i wiele innego zabytkowego wyposażenia po prostu porąbano i spalono.

Świątynia przywrócona wiernym

Mnisi wrócili tu dopiero w Niepodległej Ukrainie, pod sam koniec XX wieku i mieszka ich obecnie kilkunastu. W nadal otoczonym murami klasztorze najstarszym, zbudowanym w 1070 roku, chociaż później przebudowywanym, jest sobór Michajływśkyj. Na jego fasadzie zachowały się staroruskie graffiti, we wnętrzu zaś XVIII-XIX-wieczne freski. Najpiękniejszym obiektem tego zespołu klasztornego jest sobór Heorhijiwśkyj zbudowany w latach 1766-69 w stylu ukraińskiego baroku. Od tamtego czasu do zamknięcia klasztoru przez bolszewików i obecnie ? jego główna świątynia. Jest w nim również cerkiew ? trapeznaja (refektarz), klasztorne budynki mieszkalne oraz kilka miejsc wśród kwiatów i zieleni, w których można odpocząć.

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 21 września 2011; Aktualizacja 7 czerwca 2020;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij