Kijów
Skarby słynnej Ławry Pieczerskiej
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Pierwszą murowaną budowlą, jaką zyskała słynna kijowska Ławra Pieczerska, stała się wzniesiona w nim w latach 1073-89 cerkiew Uspienska – Zaśnięcia Bogurodzicy, późniejszy sobór – katedra.
W latach 1106-08 nad głównym wejściem do klasztoru zbudowano nadbramną cerkiew Troicką – Świętej Trójcy, włączoną w końcu XII w. w system kamiennych murów obronnych. Jest to jedyny zachowany do naszych czasów autentyczny, chociaż zewnętrznie zmieniony w stylu baroku, wspaniały zabytek architektury staroruskiej.
Ławry Górna i Dolna
Ławra Dolna, z dwoma zespołami sławnych pieczar ze zmumifikowanymi szczątkami mnichów, kilkoma cerkwiami, kaplicami, siedzibą metropolity Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej oraz licznymi klasztornymi budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi, jest obecnie we władaniu cerkwi. Dodam, że znakomicie się rozwija m.in. dzięki pielgrzymom. Każda z tych dwu części ławry otoczona jest wysokimi murami obronnymi, których cześć oddziela także Górną od Dolnej. Ławra Górna ma trzy bramy – oprócz wspomnianej już Swiato-Trockiej z cerkwią nadbramną, także z cerkwią nadbramną Wsiechswiatska – Wszystkich Świętych z XVII w oraz łącząca obie części ławry Brama Południowa zbudowana w 1795 roku.
W narożnikach murów znajdują się cztery baszty z przełomu XVII i XVIII w, z których najpotężniejszą, przypominającą małą twierdzę, jest Onufrijewska – św. Onufrego, we wschodnim murze od strony płynącego niżej Dniepru. O obu częściach ławry i w jej najbliższym otoczeniu znajduje się blisko 50 zabytkowych budowli i obiektów. Poza soborem i pieczarami należy do nich Wielka Dzwonnica, Refektarz, kilkanaście cerkwi, kilka muzeów: Historycznych Skarbów, Książki i drukarstwa, Teatru i filmu, pomniki itp.
Kto zburzył Sobór Uspienski
Szczególne miejsce wśród nich zajmuje, wspomniany już dwukrotnie Sobór Uspienski, najstarsza kamienna budowla ławry. Podobnie jak cały klasztor, przechodził on różne dzieje. Na przełomie XI i XII w. dobudowano do niego cerkiew św. Joana. Niszczony i odbudowywany, w barokowej postaci dotrwał do 1941 roku. 3 listopada tegoż roku, w kilka dni po wkroczeniu Niemców do Kijowa, sobór ten wyleciał w powietrze.
Kto był sprawcą tego barbarzyństwa, do końca nie wiadomo. Widziałem zdjęcie momentu walenia się świątyni z głowami niemieckich żołnierzy w hełmach na pierwszym planie. Ale najbardziej prawdopodobne jest jednak wysadzenie jej, z użyciem wcześniej założonych ładunków, przez czerwonoarmistów. Z dużego soboru pozostało niewiele więcej niż po II wojnie światowej z Zamku Królewskiego w Warszawie: południowo wschodni narożnik z jedną z kopuł oraz fragmenty murów z zachowanymi freskami.
Katedra odbudowana na tysiąclecie chrztu
Sfotografowałem te ruiny w 1958 roku – jedno z tych zdjęć zamieszczam jako ilustrację – i aż niemal do końca ub. wieku pozostawały one w niezmienionym stanie. Sobór odbudowano jednak w związku z obchodami Tysiąclecia Chrztu Rusi. Odbywają się w nim, chociaż rzadko, nabożeństwa i modły. Zwiedzać obecnie można jedynie północną nawę w której zrekonstruowano wcześniej znajdujące się w tym miejscu staroruskie baptysterium – cerkiew chrzcielną. Drzwi z tej nawy do nawy głównej są jednak zamknięte i zobaczyć jej nie można. Udało mi się to jednak przed kilkoma laty, jeszcze w trakcie dobiegającej końca odbudowy.
W dwu innych pomieszczeniach soboru trwają aktualnie ciekawe wystawy. Jedna poświęcona jest Tysiącleciu Pielgrzymstwa do ławry z ciekawymi eksponatami oraz zdjęciami, plakatami i innymi dokumentami. Druga natomiast upamiętnia 40-lecie posługi pasterskiej metropolity Włodzimierza. Można na niej obejrzeć, zezwolono mi nawet na fotografowanie, stare ikony, m.in. Matki Bożej Włodzimierskiej, srebrne okładki ikon, mitry metropolity i jego stroje pontyfikalne, liczne metalowe i drewniane krzyże i ołtarzyki, rzeźby itp. Bardzo ciekawa okazała się gablota z jajkami wielkanocnymi typu Fabergé oraz przeszklona szafka wypełniona odznaczeniami metropolity i poświęconymi mu medalami.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz