Valaská Belá
Z konopi, lnu, owczej wełny
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Niegdyś na podstawie ubioru człowieka można było od razu stwierdzić, skąd pochodzi, a w przypadku kobiet, czy jest wolna czy zamężna. A nawet, czy miała żałobę, jaką pracę wykonywał jej mąż i jaką miał pozycję społeczną Z innej tablicy poświęconej Haftom bielańskim, można dowiedzieć się, że początkowo nie była ona pstra. Haftowano na białym podkładzie, głównie płótnie, i to zgrzebnym. Dopiero z czasem zaczęto używać płótna barwionego.
Poza nim stosowano wełnę owczą, którą farbowano i tkano z niej grubsze tkaniny na kabaty, spodnie i kożuszki. Haftowano nićmi konopnymi w różnych odcieniach żółci. Pomarańczową nazywano rudeną – miedzianą. Strój wyhaftowany białymi nićmi był żałobnym. Nosiły go kobiety, którym umarło dziecko, lub mąż. Na post i pogrzeby stosowano haft fioletowy. Natomiast wielobarwne przeznaczone były na wesela i święta. Odzież codzienna haftowana była skromnie, lub wcale. Czasami noszono na co dzień starą, znoszoną odzież świąteczną.
Na cebulkę
Warunki klimatyczne ziem słowackich wymagały noszenia ciepłej odzieży przez cały rok. Wykonywano ją ze skór, kożuchów, włókien roślinnych: lnu, konopi oraz wełny owczej. Ubranie pokazywało, do jakiej warstwy społecznej należy osobą nosząca je. Odzież wieśniaków aż do XX wieku zachowywała stare formy. Wykonywana była w domach, z dostępnych w nich materiałów – płótna, sukna, owczych kożuchów itp.
Były to koszule, spodnie części odzieży kobiecej itp. Uwagę zwracano przede wszystkim na trwałość. Np. kożuch, ciżmy (obuwie), czy baranica musiała wystarczyć na całe życie, a czasami były dziedziczone z pokolenia na pokolenie. Opisane są również tradycyjne stroje męskie tego regionu. Koszula wpuszczana do gaci, czyli spodni wykonanych z półgrubego płótna. Noszono też bieliznę pod spodniami z sukna w kolorze białym lub szarym. Opasano je rzemieniami, aby nie spadały. Do pracy noszono szerokie gacie, na dole rozcięte.
Ze Słowacji w szeroki świat
Po czym następują opisy odzieży wierzchniej, nakryć głowy i obuwia – kierpców ze skóry wołów lub cieląt. A także strojów kobiecych. Osobna tablica informacyjna poświęcona jest haftom. Z informacją, że początkowo płótna tkano z włókien konopi, a następnie lnu, w domach i na potrzeby domowe. W XVIII w. zaczęto je wykonywać także na sprzedaż. Najpierw na Orawie, Spiszu i w Szariszu (region na wschodzie Słowacji), a później lniane płótno również na terenie całych Węgier .
Bo przecież ziemie słowackie przez 10 wieków do nich należały. Eksportowano je także na Bałkany, a nawet do północnej Afryki. Rodzaje tkanin zależały od ich przeznaczenia na różne rodzaje odzieży i jej elementów oraz inne potrzeby domowe. Np. na płachty do noszenia słomy lub drewna. Od połowy XIX w. domowy wyrób płótna nie mógł już konkurować z jego produkcja przemysłową, więc domowe tkactwo stopniowo zanikało. Są to bardzo ciekawe informacje, zwłaszcza dla osób związanych z produkcją i wzornictwem odzieży, lub zainteresowanych rzemiosłem ludowym.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz