Hronsek
Zamek Wodny i kościół artykularny
We wsi Hronsek, w pobliżu Bańskiej Bystrzycy stoi zamek oraz ciekawy drewniany kościół wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.
Hronsek to niewielka wieś w dolinie Górnego Hronu (Horehronie). Najstarszą zachowaną budowlą jest tu Zamek Wodny z XIV wieku, wzniesiony w końcu tego stulecia w obawie przed najazdami tatarskimi i rozbudowany dla obrony przed zagrożeniem tureckim. Obwarowania zamku składały się z muru obronnego z czterema basztami oraz fosy z mostem zwodzonym. Najstarszą częścią warowni był gotycki donżon (stołb) później przebudowany w stylu renesansowym. Nazwa zamku pochodzi stąd, że dostępu do murów nie broniła jak zwykle fosa ale szerokie rozlewiska rzeki Hron.
Kiedyś warownia, teraz hotel
Zamek należał pierwotnie do rodu Géczych, (właściciel zamku Zigmund Géczy był ojcem Juliany Korponayovej słynnej białej damy z zamku w Lewoczy). W późniejszych latach był własnością innych węgierskich rodów szlacheckich. W czasie, kiedy jego właściciele sprzyjali reformacji, w kaplicy zamkowej odbywały się nabożeństwa ewangelickie, w piwnicach było więzienie, a w czasie powstania Rakoczego na początku XVIII w. podobno bito tu nawet monety.
Budowla zaczęła podupadać w 1978 roku, po opuszczeniu jej przez ostatnich właścicieli. W 2002 roku rozpoczęła się rekonstrukcja. W kilku komnatach rezydencji można obejrzeć zachowane zabytkowe freski. Obecnie jest tu stylowy hotel z dwupoziomowymi pokojami w stylu rycerskim. Można tu zjeść doskonałe śniadania w formie szwedzkiego stołu, a dużą atrakcją jest organizowany tu Koniak Show czyli kolacja z prezentacją i degustacją słowackiego koniaku. Zamek można zwiedzać z przewodnikiem.
Kościół z listy UNESCO
Wielki drewniany ewangelicki kościół artykularny w Hronseku, zbudowany w roku 1726 i poświęcony pamięci Marcina Lutra, stoi w otoczeniu kilku olbrzymich lip. We wnętrzu jest 1100 miejsc do siedzenia oraz organy wybudowane w pół wieku później. Równocześnie z kościołem stanęła drewniana dzwonnica.
Nieznany jest autor projektu budowli wzniesionej z drewna dębowego i modrzewiowego na planie krzyża greckiego o wymiarach 26 m długości, 11 m szerokości i 8 m wysokości. Szkieletowa konstrukcja nawiązuje do popularnych w Niemczech budowli szachulcowych, ale w odróżnieniu od nich ściany wypełniają deski. Świątynia doświetlana jest za pomocą 30. niewielkich okien. Do wnętrza prowadzi pięć wejść. Kościół pokryty jest stromym, gontowym dachem. Na jego szczytach są dębowe krzyże, oraz figura koguta, symbolu chrześcijańskiej czujności. Barokowy ołtarz główny, ozdobiony bogatą ornamentyką z motywami liści akantu, jest dziełem mistrza Samuela Jurkoviča. W ołtarzu znajduje się obraz Zesłanie Ducha Świętego, oraz krucyfiks z datą 1739.
Ewangelicki kościół artykularny w Hronseku został w 2008 roku wpisany wraz z kolejnymi siedmioma drewnianymi kościołami Łuku Karpackiego na listę UNESCO.
Wpis obejmuje dwa kościoły rzymskokatolickie (Hervartov i Tvrdošín), trzy protestanckie (Kieżmark, Leštiny i Hronsek) oraz trzy cerkwie grekokatolickie (Bodružal, Ladomirová i Ruská Bystrá), budowane od XVI do XVIII wieku. Świątynie te są przykładami bogatej lokalnej tradycji architektury religijnej, powstałej na styku wpływów kultury łacińskiej i bizantyjskiej.
Co to znaczy: kościoły artykularne
Kościoły artykularne to grupa drewnianych kościołów protestanckich na terenie Słowacji powstałych pod koniec XVII i w XVIII wieku. Na teren Słowacji (ówczesnych Górnych Węgier) dee reformacji przenikały za pośrednictwem osadników z Niemiec. W drugiej połowie XVII wieku austriaccy Habsburgowie rozpoczęli akcję rekatolizacji tych ziem, ale po wybuchu powstania Kuruców oraz na skutek zagrożenia najazdem tureckim zmuszeni zostali do ustępstw wobec protestantów. Cesarz Leopold I na sejmie w Sopronie w 1681 roku zatwierdził kodeks, którego artykuły 25 i 26 (stąd nazwa tych kościołów) pozwalały protestantom na budowę świątyń, ale pod wieloma warunkami.
Kościoły artykularne musiały być budowane poza granicami osad, nie mogły być wznoszone z kamienia, cegły czy żelaza ale z drewna lub innych nietrwałych materiałów, nie mogły mieć wieży ani dzwonów a wejście nie mogło być prosto z ulicy i musiały powstać w ciągu jednego roku. W Słowacji zachowało się pięć kościołów artykularnych a trzy znalazły miejsce na liście UNESCO.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz