Strečno
Zamki nad górnym Wagiem
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W 1397 r. stał się własnością, podobnie jak Stary Zamek, polskiego rycerza Sędziwoja z Ostrorogu. Nie znalazłem jednak informacji, czy Streczno przejął król równocześnie z nim. Wiadomo tylko, że w roku 1424 stał się on częścią wiana królowej Barbary, żony Zygmunta Luksemburskiego. Od lat 40-tych XV w. jego właściciele zmieniali się często. Przejął go, za pożyczkę, Stefan Pongrác, a w roku 1484 Pavel z Kinižy. Kroniki wspominają też rody Kostków, Wesselénich i innych.
Kara za antyhabsburski spisek
Wspomniany Pavel z Kinižy rozpoczął największą rozbudowę zamku w jego historii, którą po jego śmierci kontynuowała wdowa po nim, Benigna. Zdołała utrzymać zamek do roku 1523 r., w którym sprzedała go Janowi Zapolyi. Po nim przejmowali go inni – był to okres wojny domowej między rodami. Oblegane były oba zamki, ale żaden nie został zdobyty. Ważną datą w dziejach streczeńskiego zamku był rok 1556, gdy mąż Anny, córki i spadkobierczyni Mikołaja Kostki, Stefan Derssffl, rozpoczął kolejną rozbudowę zamku. W najnowocześniejszą twierdzę nad Wagiem przebudował go jednak dopiero w XVII w. ród Wesselényi. Ponieważ był on zamieszany w spisek antyhabsburski, a podczas powstania Thökölyego (1672-85) stał się jedną z siedzib powstańców – kuruców.
Został on po ich klęsce skonfiskowany rodzinie i spalony przez wojska cesarskie. Od tamtego czasu pozostawał w runie, aż do lat 70. XX w., kiedy rozpoczęto rozległe prace rekonstrukcyjne. Dzięki nim obecnie zamek Streczno jest nie tylko trwała ruiną, ale i częściowo odbudowanym obiektem muzealnym, z wieżami, murami obronnymi mostami nad fosą oraz kilkoma zachowanymi pomieszczeniami, w których eksponowane są wykopaliska z różnych okresów. Zwiedzać można też dawną kuchnie z paleniskiem i naczyniami oraz sprzętami, obejrzeć cysternę, w której gromadzono wodę deszczową do celów gospodarczych i higienicznych. A także przeczytać, niestety tylko po słowacku, co jadano i jak gotowano przed wiekami.
Święta ze Streczna
Ciekawostką jest głęboka na 88 m, studnia wykuta w skale. To pomieszczenie do przechowywania w chłodzie żywności, do którego wchodziło się przez niewielki otwór, spuszczając na linie. Na szczycie najwyższej wieży jest punkt widokowy na rozległe okolice, z wejściem po 70 schodach. A w jednej z wież głodomoria, w której przetrzymywano skazanych na śmierć głodową.
Z ciekawostek związanych z zamkiem Streczno wspomnę jeszcze tylko jedną. Najbardziej znaną postacią historyczną, która w nim żyła, była Žofia Bośniakowa, żona palatyna Węgier, Franciszka (Ferenca) Wesselényi’ego. Była znana z pomagania chorym i biednym w takim zakresie, że nazywano ją „Świętą ze Streczna”. Zmarła w 1644 roku w wieku 35 lat, ale po kilkudziesięciu latach, w 1689 r. odkryto w zamkowej krypcie jej nienaruszone, tylko zmumifikowane ciało. Przewieziono je do kościoła w miejscowości Teplice na Wagiem, z którego w 2009 r. wywlekł je chory psychicznie mężczyzna i spalił.
Współczesne atrakcje
W krypcie pod kaplicą zamkową pozostała kopia tej mumii i jest jedną z tutejszych atrakcji. Do zamku z drogi nad Wagiem, na obrzeżu wsi Streczno, prowadzą dwie drogi. Stroma, częściowo po schodach oraz trasa łagodniejsza, zakosami po zboczu. Na polanie przy tej drugiej zbudowano w 2013 roku średniowieczną wieś Paseka, składającą się z pięciu drewnianych domów, dzwonnicy, studni, placu zabaw dla dzieci oraz strefy relaksu. Na zamku, którym zarządza Muzeum Poważa w Żylinie, odbywa się wiele imprez przez cały rok. Chociaż w okresie pandemii część z nich została zawieszona.
Corocznymi są wystawy pod nazwą „Sztuka na zamku” poświecone różnym rodzajom i gatunkom sztuki. Latem odbywają się tu spektakle z występami rycerzy, sokolników oraz pokazami starych rzemiosł. Popularne są również nocne zwiedzania zamku. W Międzynarodowym Dniu Dzieci organizowana jest zamkowa szkoła, spotkania kowali oraz bieg po zamkowych schodach. W sierpniu zaś Zamkowe Igry Zofii Bośniakowej.
Dodaj komentarz