W pobliżu miasta Sisjan w Armenii znajduje się tajemniczy zespół megalitycznych kamieni o niewyjaśnionym przeznaczeniu, a nawet wieku.

Przez jednych badaczy uważane są one za jedno z najstarszych na naszym globie obserwatoriów astronomicznych z epoki brązu, przez innych za starą nekropolię, a nawet miejsce pogańskiego kultu i ludzką osadę. Przy tym, o  tym za chwilę, żadne z tych przeznaczeń nie wyklucza pozostałych. Miejsce to określane jest też różnymi nazwami. Zorac Karer ? Kamienie siły, Karaundż (w wersji angielskiej Carahunge, niemieckiej Karahundsch ) ? Śpiewające kamienie, Cic Karer ? Kamienna armia, Dik-Dik-Karer ? Sterczące kamienie.

 223 głazy o wadze do 10 ton każdy

Aby do tu dotrzeć, z głównej drogi skręciliśmy  w boczną, terenową, aby po kilku kilometrach jazdy zatrzymać się w pobliżu wznoszącego się po jej lewej stronie wzgórza, na którym artysta malarz Aszot Avogjan stworzył, ustawiając na jego szczycie pionowo zespół kamienni, Artlaboratory ?Epicenter?. Po prawej stronie tej drogi, na wysokości około 1770 m n.p.m., rozciąga się płaskowyż ? cel naszego przyjazdu. Dalej, kilkaset metrów, można dotrzeć już tylko pieszo lub samochodem terenowym. Idziemy. Szybko wyłaniają się pierwsze sterczące z ziemi skały, pionowo ustawione, bazaltowe, przeważnie ostre, o wysokości najczęściej 2-3 metrów i wadze do 10 ton każda. W 84. z nich wywiercone są okrągłe otwory o średnicy 5 cm i głębokości (na przestrzał) do 20 cm. Kamienie te zajmują w sumie powierzchnię około 7 ha i tworzą w jednym miejscu jak gdyby mur obronny, w innym kręgi, a także grobowce. W sumie doliczono się ich 223, z czego około 40 tworzy krąg dookoła obiektu określanego jako centralny grobowiec.

Starsze niż Stonehenge

Czym były i jakim celom służyły te megalityczne zespoły kamienne porównywane ze słynnym brytyjskim w Stonehenge, ale o wiele od nich starsze, starano się wyjaśnić już w średniowieczu. W XII w. Stephanos Orbeljan, biskup i historiograf w książce ?Historia Sjuniku? (nazwa marzy ? regionu administracyjnego Armenii) wspomniał o tajemniczych kamieniach we wsi Karundsz w pobliżu miasta Sisjan. Uczeni ustalili później, że chodzi o współczesny Zorac Karer.

Przeczytaj także...

Carahunge. Tajemniczy kamienny krag

Autorka: Barbara Mitkowska

Kamienny krąg, starszy o 3,5 tys. lat od słynnego kręgu Stonehenge w Anglii. Minęło 7,5 tys. lat od powstania Carahunge w Armenii i nie wiemy, o co chodziło. Czy był to cmentarz, obserwatorium astronomiczne, czy jeszcze coś innego?

Hachpat. Ta nazwa oznacza piękny klasztor

Autor: Cezary Rudziński

Obecnie monastyr jest czynny. Zwiedzających go zachwyca zarówno jako całość, jak i urodą poszczególnych budynków oraz ich detali. Niestety, wydaje się trochę? zapuszczony.

Lubomir. Obserwatorium otwarte dla turystów

Autorka: Anna Ochremiak

Dlaczego zbudowano obserwatorium? Bo w tym miejscu istniało ono przed wojną. Budowę tamtej placówki zainicjował Tadeusz Banachiewicz. Wybrał on szczyt na tyle bliski Krakowa, że łatwo było tu dojechać. I na tyle odległy, że powietrze było tu czyste i przejrzyste.

Poczytaj więcej o okolicy:

Wagharszapat. Eczmiadzyn: dzieje pierwszej katedry

Garni. Świątynia boga Mitry nad urwiskiem

Noravank. Klasztor wśród pomarańczowych skał

Erywań. Zwartnoc, czyli ruiny Katedry Aniołów