Grodno
Co zostało z dawnych kościołów

Gdy przez most na Niemnie wjeżdża się na Stare Miasto, już z daleka widać kompleks kościoła pw. Odnalezienia Świętego Krzyża oraz klasztoru bernardynów z XVII w. Jako jeden z niewielu w czasach sowieckich nie został on zamknięty...
fot: Cezary Rudziński
Grodno. Co zostało z dawnych kościołów
Budowla ma dosyć niecodzienną architekturę, która jednym podoba się, innych odrzuca. Nie próbując rozstrzygnąć tego sporu, z jednym zgadzam się całkowicie: stoi ona nie na swoim miejscu, psując tak piękną już od XVI w. panoramę miasta od strony Niemna.
To już 10 lat! Materiał został zamieszczony w naszym portalu ponad dekadę temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

W pobliżu mostu przez Niemen którym wjeżdża się z Polski na Białoruś by odwiedzić Grodno, w południowej części miasta na lewym brzegu rzeki – Zaniemniu, stoi jedyny wart w niej uwagi zabytek.

To kościół i klasztor franciszkanów ufundowany w 1635 roku. Po czym w ćwierć wieku później zdewastowany przez Moskali i zbudowany na nowo. Kościół ma ciekawą, burzliwą historię. Podczas powstania styczniowego był więzieniem dla księży. Od 1939 r. w jego części jest szpital. Kościół ponownie otwarto podczas okupacji niemieckiej w 1943 roku, a od 1989 r. znów należy do franciszkanów. Reszta Zaniemnia, to socjalistyczne blokowiska, z nielicznymi zachowanymi drewnianymi domkami dawnej dzielnicy przemysłowej.

Gdy przez wspomniany most wjeżdża się na Stare Miasto, już z daleka widać po prawej stronie za nim wieżę i kompleks kościoła p.w. Odnalezienia Świętego Krzyża oraz  klasztoru bernardynów z XVII w. Jako jeden z niewielu w czasach sowieckich nie został on zamknięty, dzięki czemu zachowało się jego cenne wnętrze, z pięknymi ołtarzami, dekoracjami stiukowymi – w kościele są elementy baroku, rokoka i klasycyzmu – oraz cudownym obrazem MB Messyńskiej z XVII w. Wewnątrz jest m.in. tablica ku czci Elizy Orzeszkowej, której ślub odbył się w tej świątyni.

Vis a vis tego kościoła i klasztoru stoi druga dominanta nadniemieńskiej części miasta – zbudowany w latach 70. i  80. XX w. na miejscu byłego klasztoru bernardynek, później prawosławnego, a w latach międzywojennych przytułku dla dzieci,  Grodzieński Obwodowy Teatr Dramatyczny. Budowla ma dosyć niecodzienną architekturę, która jednym podoba się, innych odrzuca. Nie próbując rozstrzygnąć tego sporu, z  jednym zgadzam się całkowicie: stoi ona nie na swoim miejscu, psując tak piękną już od XVI w. panoramę miasta od strony Niemna.

Kilkaset metrów dalej w głąb starówki, przy dawnym rynku, obecnie placu Sowieckim, wznosi się najważniejsza katolicka świątynia Grodna – były kościół jezuitów z XVII w. i fara, obecnie trzynawowa bazylika katedralna p.w. św. Franciszka Ksawerego. Zbudowany na wzór rzymskiego kościoła Il Gesu, jest jednym z największych kościołów barokowych na ziemiach byłej Rzeczypospolitej. Jego chlubą jest 14 ołtarzy, wśród nich zwłaszcza przepiękny, z 1737-60 roku. Najwyższy – ma 21 metrów – nie było na dawnych ziemiach polskich wyższego. I cudowny obraz Matki Boskiej Rzymskiej, zwanej też Kongregacką, z XVII w. Uwagę w nim zwraca także złocone popiersie Stefana Batorego.

Trudno w relacji z Grodna pominąć też kościół Zwiastowania NMP i klasztor św. Brygidy z XVII w. Zwłaszcza, że świątynia ta dotychczas zachowała pierwotny wygląd. Pięknie są zdobione portale wejściowe do niego oraz renesansowe sgraffito wewnątrz. W 1966 roku w jego piwnicach znaleziono portrety sarmackie z połowy XVII w. rodziny fundatora – K. Wiesiołowskiego, namalowane w stylu niderlandzkim. Natomiast klasztor po wielu przejściach, m.in. zniszczeń wskutek bombardowań podczas II wojny światowej, w 1991 roku przekazano nazaretankom.

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 5 sierpnia 2011; Aktualizacja 13 lutego 2021;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij