Człuchów
Krzyżacki zamek, największy po Malborku
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Spoglądając na samotną wieżę i dobudowaną do niej neogotycką kaplicę, trudno dziś uwierzyć, że zamek człuchowski był drugą co do wielkości warownią krzyżacką. Po Malborku ? oczywiście.
W czasach świetności nosił miano niezdobytej twierdzy, był siedzibą komturów i konwentu zakonnego. Słynnymi komturami rezydującymi byli późniejsi mistrzowie Ulrich von Jungingen (ten, który poległ pod Grunwaldem) i Konrad von Wallenrode (bardzo luźny pierwowzór mickiewiczowskiego Konrada Wallenroda).
Mury, wieże, bramy, baszty
Osada Człuchów (a właściwie wtedy ? Słuchów) została zajęta przez Krzyżaków razem z całym Pomorzem Gdańskim w 1308 roku. Wkrótce wybudowali oni zamek, którego główną, obok funkcji administracyjnych, rolą była ochrona szlaku komunikacyjnego między państwem zakonnym a państwami niemieckimi i krajami zachodniej Europy. Potężna budowla składała się z Zamku Wysokiego z 50-metrową wieżą i dziedzińcem, oraz z trzech przedzamczy. Każdy z tych modułów posiadał własne fortyfikacje, a dodatkowo całość otoczona była murem z 11. bramami i 9. basztami. Po wojnie trzynastoletniej (1454?66) zamek wraz z Pomorzem trafił do Korony i w rękach polskich, jako siedziba starosty, pozostał aż do pierwszego rozbioru (1772 r.), kiedy prowincję przejęły Prusy.
Rozbiórka i ochrona
Prusacy rozpoczęli rozbiórkę zamku, z przeznaczeniem na materiał do odbudowy po wielkim pożarze miasta, które przyjęło teraz nazwę Schlochau. Rozbiórki dokonywali mieszkańcy. Dewastacja trwała do 1811 roku, aż z ogromnej budowli pozostały resztki murów i wieża. Wtedy to władze powiatowe wydały rozporządzenie o ochronie ruin. Niemniej jednak już 15 lat później w miejscu dawnej kaplicy zamkowej zbudowano neogotycki kościół ewangelicki, a na przedzamczu rozrastał się cmentarz.
Od kina do muzeum
Po II wojnie światowej Człuchów powrócił do Polski. Wysiedlono Niemców, sprowadzono repatriantów ze Wschodu i wysiedleńców z Podkarpacia. Niebawem na zamku rozpoczęto prace archeologiczne, kościół, zamieniono na salę kinowo-widowiskową. Na dziedzińcu urządzono amfiteatr, a na wieży zamontowano antenę telewizyjną. Kolejna renowacja jest dziełem ostatnich lat (2014-15). Zamek stał się siedzibą muzeum regionalnego, a na wieżę, z której roztacza się ładny widok na miasto i okolicę wjechać można windą. Muzeum, niestety ? tak mi się tam trafiło ? nieczynne jest w poniedziałki.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz