Hachpat
Ta nazwa oznacza piękny klasztor
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Wcześniej jednak, bo w 1005 roku zbudowana została tu kolejna świątynia p.w. św. Grzegorza Oświeciciela (Surb Gregor Lusaworicz), a w 1025 r. kolejna, niewielka p.w. Matki Bożej (Surb Astwacacin). Na początku XIII w. ściany wewnętrzne, zwłaszcza apsydę, głównej świątyni klasztornej, św. Krzyża, pokryto freskami. W 1185 r. do jego głównego wejścia królewska córka dobudowała z zachodniej strony gawit (przedsionek, narteks) w którym znalazły się groby członków rodzin królewskich i książęcych, po płytach nagrobnych których wchodzi się do świątyni.
Inskrypcja księżniczki Miriam
Gawity były często budowanymi obiektami w średniowiecznej Armenii. Przeznaczano je na modlitwy parafian, dla których zabrakło miejsca w głównej świątyni. O budowie tego gawitu informuje w języku ormiańskim inskrypcja na jego północnej elewacji:
W roku 634 (1185 wg. kalendarza gregoriańskiego) ja, Miriam, córka króla Kiurike, zbudowałam z wielką nadzieją ten dom modlitwy nad naszymi grobami ? mojej ciotki ze strony ojca Rusudan, mojej matki Tamary i moim, za czasów arcybiskupa Ter-Barseglia, który zakończył budowę. Ty, który wchodzisz przez te drzwi i padasz przed Krzyżem modląc się, wspomnij nas i naszych królewskich przodków, którzy odpoczywają tu w spokoju przed drzwiami katedry w imię Jezusa Chrystusa.
Inne zabytkowe budowle
Dodam, że po północnej stronie tego gawitu, między nim i klasztornym murem obronnym, znajduje się niewielka nekropolia rodowa Ukananiów z VIII w. Na wschód od świątynnego kompleksu wzniesiono w 1245 r. na wzgórku piękną, luźno stojącą wieżę dzwonniczą z ażurową siedmioboczną wieżyczką. Zaś w roku 1257 zbudowano od strony północnej drugi, największy w Armenii średniowieczny gawit (narteks) Hamazaspa o powierzchni 21 x 18 m. Z 4 kolumnami, większy od świątyni, ze sklepieniem wspartym na potężnych kolumnach. Nazwany tak od imienia przeora, który go zbudował.
Do jego wschodniej ściany dobudowano też niewielką kaplicę. Z innych budowli w zespole klasztornym trudno nie wspomnieć o refektarzu z połowy XIII w. wzniesionym przy murze północnym, obecnie jednej z najcenniejszych zachowanych średniowiecznych budowli świeckich w Armenii. A także starszej od niego, z XI w., ale przebudowanej w latach 1258 ?1262, bibliotece. Ponadto o znajdujących się już poza murami obronnymi: źródle wody, pustelni Kusanac (Matki Bożej) i kapliczce z XIII w. Monastyr Hachpat w okresie jego świetności był jednym z najważniejszych w kraju ośrodków nie tylko religijnych, ale także kulturalnych i naukowych.
Skryptorium, szkoła, miniaturzyści
W wiekach XI-XV działało w nim słynne skryptorium w którym przepisywano i tłumaczono z języków obcych księgi naukowe. Założył je pierwszy przeor, a zarazem znakomity skryba, Symeon. W szkole klasztornej gramatyki, retoryki, filozofii, religii, muzyki itp. uczyli znakomici, zasłużeni dla Armenii nauczyciele. M.in. Grzegorz Magistros (Gregor Magistros Pahlawuni, 985-1085). W XVIII w. przez kilka lat mieszkał w klasztorze i tworzył znakomity poeta, pieśniarz i dyplomata w służbie króla Gruzji Herakliusza II, Sajat-Nowa (1712-1795). Pisał on po ormiańsku, gruzińsku i azersku.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- także o tym klasztorze w naszym portalu
Dodaj komentarz