Belgrad
Kalemegdan – twierdza nad Sawą
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Dopiero znacznie później od rzemieślniczego i handlowego podgrodzia na prawym brzegu Sawy zaczęło rozwijać się obecne Stare Miasto i inne dzielnice współczesnego Belgradu. Ale to osobny, obszerny temat. Ograniczę się tylko do Kalemegdanu.
Park i mury twierdzy
Jest to nie tylko zamkowe wzgórze wznoszące się 125 m. nad poziom morza i kilkadziesiąt nad nurt przepływających poniżej rzek, z resztkami wielu historycznych budowli, ale także ulubione przez belgradczyków tereny parkowe i wypoczynkowe. Tutejszy park składający się z dwu części i obejmujący obszar około 30 hektarów, założył książę Mihail Obrenović. Główne wejście na teren dawnej twierdzy znajduje się obecnie z ?deptaku? ? ul. Knez Mihalove przez Bramę Karadżordża z drugiej połowy XVIII w. Jedną z kilkunastu zachowanych zarówno na wzgórzu, jak i poniżej niego nad Sawą. Chociaż przeważnie już tylko jako poszczególne budowle w różnym stanie, a tylko niektóre stanowiące fragment dawnych murów obronnych. Chyba jedną z najstarszych, z XV w., jest Brama Więzienna. Stare są również bramy Stambulskie ? Wewnętrzna i Zewnętrzna. Ponadto Brama Despoty z pobliską Wieżą Kasztelana. Starsza była Baszta Jakšića z XI ? XV wieków, ale ta, którą obecnie oglądam, to tylko jej międzywojenna rekonstrukcja. Oryginalną zburzyli bowiem Austriacy. Zachowała się natomiast baszta Nebojsa datowana na 1460 rok. Są ponadto bramy: Kanclerska, Karola VI, Leopolda z końca XVII w., Barokowa, Królewska (zachodnia), Sawy, Widyńska, a nad nurtem Sawy przy resztkach dawnej przystani, brama Przystani. Być może którąś jeszcze pominąłem.
Na starym mieście
Sporo jest także innych zabytków. Np. stara studnia rzymska, którą w 1731 r. odbudowali i pogłębili w skale do 51 metrów, tj. 1o m. poniżej poziomu Dunaju i Sawy Austriacy. Była ona głównym źródłem wody pitnej dla twierdzy. Z innych militarnych pamiątek wymienię jeszcze Barbakan i Prochownię. W tej drugiej wystawione są obecnie zbiory antyczne. Z muzeów najpopularniejsze jest chyba Muzeum Wojska, chociażby dlatego, że część jego dużych eksponatów, przede wszystkim z okresu I i II wojen światowych, wystawionych jest przy murach obronnych Górnego Miasta. Muzeum to założył jeszcze w 1878 r. książę Milan Obrenović, ale otwarte zostało dopiero w 1904 roku, a później częściowo przeniesione w inne miejsce. Jest też muzeum przyrodnicze ( Historii naturalnej) i galeria sztuki. A w dawnej łaźni tureckiej z XVIII w. mieści się obecnie Planetarium Towarzystwa Astronomicznego Rudżer Bošković ? noszące imię najwybitniejszego serbskiego astronoma. Z pozostałości tureckich zachowało się także m.in. Mauzoleum Damada Ali Paszy, w którym pochowano kilku tureckich dostojników. Trudno będąc na Kalemegdanie nie odwiedzić cerkwi Bogurodzicy Ružica. A pod nią kaplicy św. Paraskiewy (Crkva Svete Petke). Jest ona otoczona bujną roślinnością i kwiatami, a przed wejściem do niej stoją dwie brązowe figury średniowiecznego rycerza oraz żołnierza z okresu I wojny światowej.
Ważny punkt programu
Zobaczyć trzeba także ? niektóre widoczne są zresztą z oddali ? postawione tu pomniki. Mój ulubiony Zwycięzcy z mieczem i gołębiem, stojący na 11 metrowej kolumnie, wzniesiony w 1928 roku, dzieło najwybitniejszego rzeźbiarza jugosłowiańskiego Ivana Mestrovića. Tego samego autora Pomnik Wdzięczności Francji (za współpracę wojskową w I wojnie światowej) z 1930 roku. A także dosyć niezwykły Pomnik Przekazania Kluczy. Upamiętnia on moment przekazania 6 kwietnia 1867 r. kluczy od miasta przez tureckiego dowódcę Ali Rizy Paszę księciu Mihalovi Obrenovićovi. Dziełem sztuki jest także fontanna ?Rybak? przedstawiająca postać walczącą z wężem. Jest to praca rzeźbiarza Simeona Roksandića z 1906 roku. Kalemegdan to jednak nie tylko zabytki i ich ruiny, ale jak już wspomniałem, ulubione miejsce belgradczyków i turystów. Zarówno widokowe, m.in. na widoczną w nurcie Dunaju Wielką Wyspę Wojenną, jak i rekreacyjne. Są tu bowiem obiekty sportowe, Ogród Zoologiczny, wspomniany rozległy park: Mały i Duży Kalemegdan, a także liczne restauracje i kawiarnie. Jest to więc jedna z głównych atrakcji turystycznych miasta.
ŽIVELA SRBIJA!