Bourges
Las kolumn w katedrze
„Zupełnie nie potrafię odmalować tego kościoła, choć nigdy go nie zapomnę. Ma tylko jedną wieżę i kształt karty do gry, jest podzielony na pięć naw czterema rzędami olbrzymich filarów tworzących wiązki smukłych, niezmiernie wysokich kolumn.(…)
Wszystko co mogę powiedzieć o wnętrzu rozległej katedry, to że doskonale spełnia swoje zadanie. Podróżny błądzący między olbrzymimi filarami jest przejęty szacunkiem, czuje nicość człowieka wobec Boga” – napisał Marie-Henri Beyle (1783-1842) czyli Stendhal, podróżnik i pisarz romantyk („Wybór z pism różnych” str. 572). Już w tym opisie Stendhala kryje się wiele o katedrze św. Szczepana (Saint-Etienne) w Bourges. Jest inna, niepodobna do pozostałych klasycznych katedr francuskich, które budowano w XII w.
Pięć naw
Rzuca się w oczy brak transeptu, więc nawa główna biegnie rytmicznie, nieprzerwanie od fasady zachodniej do absydy na krańcu wschodnim, przez co katedra położona jest na planie prostokąta z półokręgiem absydy, nie krzyża. Poza tym ma dwie pary naw bocznych, z których wewnętrzne są trzy razy wyższe. Pięcionawowy układ tej katedry nie jest nigdzie spotykany. Sześćdziesiąt filarów, na których wspiera się pięć równoległych naw tworzy wrażenie jednolitego, przestronnego wnętrza.
Filary nawy głównej są niespotykanie wysokie, wznoszą się nieprzerwanie na wysokość 17 metrów, od posadzki aż do nasady łuków arkad międzynawowych. Sklepienie nawy głównej jest sześciodzielne, więc naprzemiennie występują filary większe z doklejonymi do trzonu pięcioma służkami i mniejsze, do których przylegają tylko trzy służki*. Trójdzielną elewację nawy głównej powtarzają zewnętrzne ściany wewnętrznych naw bocznych.
Pas okien witrażowych biegnących ponad każdą ścianą dzielącą nawy oraz w absydzie doskonale oświetla wnętrze katedry. Witraże w katedrze w Bourges stanowią rzadką, różnorodną tematycznie kolekcję powstałą od XIII do XVII w. i porównywalną z kolekcją witraży w katedrze w Chartres. Filary bocznych, zewnętrznych naw są wybrzuszeniami w ścianie. W tym tłoku różnych kolumn istnieje jednak idealna proporcja, spójność.
Dwie wieże
Budowę katedry w Bourges ukończono szybko około 1226 r., zachowała zatem jednolity styl. Jej architekt – jak w wielu przypadkach – nieznany, nakreślił katedrę z rozmachem i zdumiewającą prostotą. Doznała jednak wiele konstrukcyjnych nieszczęść. W różnym czasie zawaliły się obie wieże niszcząc część portali. Odbudowano je. Północna, odbudowana w XVI w. udekorowana jest elementami już renesansowymi. Wysoka na 66 m nosi nazwę „Maślana”, gdyż jej odbudowę sfinansowano z odpustów zezwalających na spożywanie tłuszczu, masła w czasie postu. Obejmuje dwa sąsiadujące portale. Druga, niższa wieża, ze spiczastym hełmem (58 m) nosi nazwę „Głucha”, gdyż nie powieszono w niej dzwonów. Dla stabilności „podpiera” ją brama – filar przyporowy.
Asymetryczna fasada
Rozeta między wieżami pochodzi z ok. 1390 r., a kaplice między przyporami dodano dopiero w XV w. W czasie wojen religijnych we Francji w połowie XVI w. katedra bardzo ucierpiała z rąk protestantów i poważnie rozważano jej zburzenie. Kolejne zniszczenia przyniosła Wielka Rewolucja Francuska, kiedy to zmieniono wezwanie katedry i poświęcono ją – a jakże – Bogini Rozumu. Po wielu tragicznych zdarzeniach katedra do dziś zachowała majestat. Asymetryczna fasada z pięcioma portalami wzbudza fascynację. Środkowy portal zawiera zespół rzeźb przedstawiających Sąd Ostateczny ze zmarłymi wychodzącymi z grobu. Powyżej święty Michał waży dusze.
Katedra w liczbach
Szerokość fasady zachodniej z przyczółkiem – 73,45 m, powierzchnia – 5900 m kw., długość – 120 m, szerokość – 41 m, wysokość pod sklepieniem centralnym – 37,15 m.
Warto wiedzieć
* Wśród skarbów znajdują się w katedrze w Bourges siedemnastowieczne organy oraz zegar astronomiczny z kalendarzami słonecznym i księżycowym oraz gnomonem, wykonany w 1424 r. W krypcie znajduje się grobowiec księcia Jeana de Berry, kolekcjonera dzieł sztuki i mecenasa bogato iluminowanej przez braci Limburg księgi „godzinek” znanej jako „Bardzo bogate godzinki księcia de Berry”, które powstały w XV w.
* Klejnot Bourges wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
* Służka to w architekturze kościelnej romańskiej i gotyckiej pionowy element dostawiony do filaru lub ściany. Służka łączy się z żebrami sklepienia. Jest elementem dekoracyjnym i konstrukcyjnym.
Dodaj komentarz